Ataları Türkiye’den göç eden Ermeni asıllı İngiliz tarihçi Ara Sarafian, TBMM’nin Mavi Kitap mektubuna İngiliz milletvekillerinin gayri resmi bir cevap vereceklerini söyledi.
Londra’da Zaman’ın sorularını cevaplandıran Sarafian, 1916 yılında James Bryce ile Arnold Toynee tarafından Londra’da yayımlanan ‘Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermenilere Yönelik Muamele 1915-1916’ yaygın adıyla da ‘Mavi Kitap’ olarak bilinen kitabı, 2000’de ve son olarak da bu yıl yeniden yayımlamış, bu basımlarda, ilk baskıda gizli tutulan kişi isimlerini kaynaklarına giderek açıklamıştı.
Mavi Kitap’ı şerhederek yayımlayan Sarafian, TBMM’nin mektubu dolayısıyla tekrar mesele ile ilgilenmek zorunda kaldığını belirterek, mezkur mektubu “hem tuhaf hem de Türkiye’yi utandıran bir belge olarak” gördüğünü söyledi. 1990’lı yıllarda Türkiye’de Başbakanlık arşivlerinde 3 kere çalışma imkanı bulan Sarafian, Mavi Kitap’ın İngilizler tarafından propaganda amaçlı kullanıldığını kabul etmekle birlikte, kitabın tamamen doğru olduğunu iddia ediyor. Sarafian’a göre mektupla ilgili iki konu gündemde. Konunun öncelikle akademik olduğunu ve kendisinin hazırladığı baskı ile bu meselenin çözüldüğünü savunan Sarafian, ikinci konunun ise İngiliz Parlamentosu’nun bu meseleye nasıl cevap vereceği olduğunu kaydetti. İşin siyasi kısmına ‘dahli’ olmadığını vurgulayan Sarafian, İngiliz Parlamentosu’- ndan resmi bir cevap geleceğini düşünmediğini söyledi. İngiliz Dışişleri Bakanlığı’nın mektubu örtbas etmek istediğini ve mektubun İngiliz milletvekillerine bile verilmediğini öne süren Sarafian, Avrupa’da Türkiye’nin imajını düzeltmeye çalışan İngiltere’yi TBMM mektubunun zor duruma düşürdüğünü iddia etti. TBMM mektubuna konu ile ilgili bazı parlamento üyelerinin gayri resmi olarak cevap vereceklerini düşünen Sarafian, “Anladığım kadarıyla hem Türk hem de İngiliz hükümeti bu işin kapanmasını istiyor; ama o zaman da Türk milletvekillerinin bir kısmı çıkıp, ‘işte gördünüz, bize cevap veremediler ve biz haklıydık’ diyecekler. Parlamento adına resmi bir cevap olacağını sanmıyorum, muhtemelen mesele ile ilgilenen bir grup milletvekili bir cevap verecek.” dedi.
Mavi Kitap’ın propaganda olarak kullanılmasının “uydurma” olduğu anlamına gelmeyeceğini savunan Sarafian, “Ermenilerin Hocalı katliamını yaptığına inanıyorsunuz ve bunu Türk devleti propaganda olarak kullanıyor. Bu, Hocalı katliamının olmadığını mı gösterir?” diye soruyor. TBMM’nin mektubunun kendisini şaşırttığını kaydeden Sarafian, Türk milletvekillerinin yanlış hedef seçtikleri kanaatinde. İngiliz tarihçi, “1980’lerde ABD’de bu tür iddialar ortaya atıldı. Bunun üzerine Mavi Kitap’ın eleştirili baskısını yaptım ve kitapta yer alan bilgilerin nereden geldiğini dipnotlarda netleştirdim. Beni asıl şaşırtan, Türk yetkililerin 20 yıl önceki iddialara geri dönmüş olmaları.” diye konuştu. TBMM’nin İngiltere Parlamentosu’na gönderdiği Mavi Kitap mektubuna karşı, Lordlar Kamarası’ndan Lord Avebury, Sandwell Lordu Archer ve Lord Biffen ile tarihçi Ara Sarafian 12 Ekim’de Lordlar Kamarası’nda bir kampanya başlatmış ve mektuba cevap verilmesi gerektiğini savunmuşlardı.
05.11.2005
Selçuk Gültaşlı
Brüksel
Yorumlar kapatıldı.