Rektör Aşkın’ın etnik kökeninin tiyatronun mihenk taşlarından Güllü Agop ile ilişkilendirilerek tartışmaya açılmasına tiyatro çevreleri tepki gösterdi
KÜLTÜR SANAT SERVİSİ
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü Prof. Yücel Aşkın’ın etnik kökeninin, ünlü tiyatro oyuncusu ve yönetmeni Güllü Agop ile ilişkilendirilerek “Ermeni kökenli” diye tartışmaya açılmasına tiyatro çevrelerinden tepki yağdı.
10 Haziran 2005 tarihli Vakit gazetesinde “Aşkın’ın sonradan ‘Müslüman’ olmuş ve ‘adını değiştirmiş’ Ermeni kökenli Agop Vartovyan’ın torunu olduğu ortaya çıktı” ifadesinin yer aldığı bir haber yayımlandı. Aynı içerikte yayın ve açıklamalar düne kadar sürdü. Türk tiyatrosunun mihenk taşlarından biri sayılan ve ‘Güllü Agop’ adıyla tanınan Vartovyan’ın isminin bu şekilde gündeme gelmesi, eleştirmenleri, tarihçileri ve oyuncularının da tepkilerine neden oldu. Tiyatro dünyasında yapılan değerlendirmeler şöyle:
‘Gurur duyulması gerek’
METİN AND (Tiyatro tarihçisi): Güllü Agop, Türk tiyatrosuna Muhsin Ertuğrul’dan çok daha büyük hizmetlerde bulunmuştur. Oyun yazarı olmayan bir yerde düzenli, hatta bugünkü Devlet Tiyatroları’ndan bile ileri anlayışta bir tiyatro kurdu. Müslüman kadın seyircilerin de tiyatroya gelebilmesi için tiyatronun içine kafesler yaptırdı. Güllü Agop; Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi gibi yazarları tiyatronun içine soktu. Bu yazarlar hem Ermeni tiyatro sanatçılarının telaffuzlarını düzelttiler, hem de sahneye konacak tiyatro eserlerini seçtiler. Güllü Agop tüm bu açılardan tiyatro tarihimiz için çok önemli; heykelinin dikilmesi gerekir.
AYŞEGÜL YÜKSEL (Tiyatro eleştirmeni): Prof. Yücel Aşkın, Türkiye’de rektörlük makamına ulaşmış, akademik değeri teslim edilmiş bir bilim adamı. Güllü Agop, Türk Tiyatrosu’nun çağdaşlaşmasında önemli katkılarda bulunmuş bir tiyatro insanıdır. Etnik kökeni Türk Tiyatrosu’na olan katkılarını etkilemez.
DİKMEN GÜRÜN (Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali Yönetmeni): Güllü Agop, 2 cümleyle toparlanamayacak çalışmalarının ötesinde, 1868’den itibaren Gedikpaşa Tiyatrosu’nda devamlı Türkçe temsiller vermeye başlayan sanatçıdır. Aşkın, Agop’un torunuysa, bence bu gurur duyulması gereken bir durumdur.
NEDRED GÜVENÇ (Oyuncu): Agop büyük bir tiyatrocuydu. Eğer Aşkın torunuysa kendisine ayrıca sempati duyarım. Diasporada yapılan çirkinliklere ortak olmadıktan ve Misak-ı Milli sınırlarımızla oynamadıktan sonra önemi yok.
Kendi isteğiyle Müslüman oldu
OYUNCU ve yönetmen Agop Vartovyan, 1840-1902 yılları arasında İstanbul’da yaşadı. Oyunculuğu çok parlak sayılmamasına rağmen, kurduğu ve yönettiği topluluklarla başarı kazanan Vartovyan, ilk olarak 1861-1862 yıllarında Balıkhane’de memurken Ermenice oyunlar sergileyen Naum Efendi yönetimindeki Şark Tiyatrosu’nda sahneye çıktı. 1882’de II. Abdülhamid’in emriyle Mızıka-yı Hümayun’a alındı. Kendi isteğiyle Müslüman olarak “Güllü Yakub Efendi” adını aldı. Hayatının sonuna kadar sarayda yaşayan Güllü Agop’un mezarı Beşiktaş’taki Yahya Efendi Mezarlığı’nda bulunuyor.
TÜBA: Tutuklama biçimi onur kırıcı
Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Konseyi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yücel Aşkın’a karşı “gereksiz ve onur kırıcı” davranışlara başvurulduğunu belirterek, tüm makamları, demokratik ve insan haklarına saygılı olmaya çağırdı. Yapılan açıklamada, “Bu tür gelişmeler, bilime, bilim insanlarına ve kurumlarına olan güveni sarsmakta, adalet duygularını zedelemektedir” denildi.
Yorumlar kapatıldı.