“İmtiyazlı ortak olun” dediler reddettik. “Kıbrıs’ı, Ermeni soykırımını tanı” dediler yılmadık. Sonunda istediğimizi aldık: AB’yle tam üyelik için müzakerelere başlıyoruz…
04.10.2005
Türkiye’nin 42 yıllık rüyası sonunda gerçekleşiyor. Avrupa Birliği 28 saati aşkın süren pazarlıkların ardından dün akşam Türkiye ile tam üyelik müzakerelerine resmen başlayabildi. Ancak AB’de uzlaşma hiç kolay olmadı. Dönem Başkanı ingiltere, önce Türkiye’ye “imtiyazlı ortaklık” verilmesinde ısrar eden Avusturya’yı ikna etmek için mekik diplomasisi yürüttü. Viyana pes ettikten sonra sıra Müzakere Çerçeve Belgesi’ni Ankara’nın onay vermesini sağlamaya geldi. Belgenin 5’inci paragrafı ve metne eklenen Nice Anlaşması’nın 49’uncu maddesi Ankara’da rahatsızlık yarattı, işte dakika dakika AB ve Türkiye tarihine damgasını vuracak olan 3 Ekim’de yaşanan müthiş diplomasi trafiği:
Erdoğan’ın çıkışı
10.30 İngiltere Dışişleri Bakanı, Avusturyalı Bakan Plassnik ile ikili görüşme yaptı. Avusturya’yı tatmin etmek için metne, “Üyelik öncesinde, AB’nin hazmetme kapasitesinin değerlendirilmesi şarttır” ifadeleri eklendi.
11.00 Dışişleri Bakanlığı’nda üs kuran Bakan Abdullah Gül bu durumu rahatsız edici bulduklarını ifade etti.
11.40 Straw basına “Görüşmenin sonucu hala belirsiz. Durum umut verici değil” diyerek Ankara üzerinde baskı kurmaya çalıştı.
11.45 AB Dışişleri Bakanları ana gündem maddesi Türkiye olan resmi toplantısına başladı.
12.20 Başbakan Erdoğan düzenlediği basın toplantısında “Biz milli duruşumuzu koruyoruz. Medeniyetler çatışmasını isteyenler kararlarının bedelini öder” diyerek AB’ye pes etmeyeceğiz mesajı verdi. Dışişleri sözcüsü Namık Tan, “Hiçbir öneriyi kabul etmedik” açıklaması yaptı.
13.00 Lüksemburg’da alarm çanları çaldı. Straw Avusturya delegasyonuyla görüştü. Viyana pes ederek imtiyazlı ortaklıktan vazgeçti. Belgedeki “Ortak hedefin Türkiye’nin tam üyeliği olduğu” ifadesinin değiştirilmesine izin verilmedi. Bu Ankara’yı memnun etti. “AB’nin hazmetme kapasitesinin değerlendirilmesi şarttır” ifadelerinin metinde kalması kabul edildi.
Rice devreye girdi
13.15 Metinde Ankara’nın kabul edeyemeyeceği iki kritik nokta daha bulunuyordu. Çerçeve belgede ilk olarak “Müzakereleri tamamladıktan sonra aday ülkelerin AB’ye katılımı sağlanır” ifadesi yer alıyordu. Ancak metinde atıf yapılan Nice Antlaşması’nın 49’uncu maddesinde “accession” yani “katılım” kelimesi yerine kabul anlamını taşıyan “admission” kelimesi yer alıyor. “Müzakereler tamamlandıktan sonra AB Konseyi aday ülkenin kabulünü onaylar” şeklindeki nüans farklılığı müzakere sonrasında Türkiye’nin üyeliğini garanti edilmediği olarak yorumlandı. Ayrıca belgenin 5’nci paragrafı “Türkiye’nin AB ülkelerinin uluslararası organizasyonlara katılımını engellememesi” ifadesi kriz yarattı. Bu ifade Türkiye’nin Rumlar’ın NATO üyeliğine uyguladığı vetoyu riske atıyordu. Ankara bu çekincelerini Lüksemburg’a iletince ingiltere harekete geçti.
13.30 Ankara-Lüksemburg hattında siyasi manevralar yaşanırken krizin çözülmesine yönelik en olumlu gelişme ABD cephesinden geldi. Dışişleri Bakanı Rice, Erdoğan’ı arayarak “AB’nin alacağı karar NATO’yu ilgilendirmez. Rumlar’ın NATO üyeliğini garanti etmez” diyerek desteğini açıkladı.
13.40 AB Dışişleri Bakanları öğle yemeğine geçti. Erdoğan-Rice görüşmesine ilişkin bilginin ulaşması “olumlu bir hava esmesine” yol açtı. Bu garantinin ardından Ankara’nın 5’inci paragrafa yönelik itirazını da ortadan kalldıracağı düşünüldü. Ankara’ya gönderilmek üzere metne son şekli verildi.
14.30 Başbakan Erdoğan, AKP Genel Merkezi’ne geldi. Erdoğan son gelişmeler konusunda dakika bilgilendirildi.
Paragraf değişti
16.00 Müzakere Çerçeve Metni, Abdullah Gül’e gönderildi. Dışişleri uzmanları belge üzerinde incelemelere başladı.
16.30 Gül’ün Lüksemburg’da yapması planlanan AB’li yetkililere fakslandı.
16.40 Gül, AKP Genel Merkezi’ne giderek Erdoğan’la istişarelerde bulundu. ABD’nin NATO konusunda verdiği garantiye rağmen 5’inci paragrafta değişiklik talep edildi. Bu istek Lüksemburg’da paniğe yol açtı.
18.20 İngiltere’nin Ankara Büyükelçisi Westmacott Erdoğan’a Büyükelçi Avrupa Konseyi’nin güvence mektubunu verdi.
20.30 Lüksemburg Ankara’yı ikna etmek için 5’inci paragrafta kısmi değişiklik yaptı. Eklerle birlikte 7’nci paragraf haline getirilen 5’inci parafrafta sağlanan uzlaşıyla kriz çözüldü. Bakan Gül, müzakereleri resmi olarak başlatmak için Lüksemburg’a hareket etti.
Haber: Duygu LELOĞLU Değer AKAL
Yorumlar kapatıldı.