Akşam saatlerine kadar devam eden ABD Dış İlişkiler Komisyonu
Meclisi,
sona erdi. Meclis Ermeni soykırımını onayladı. İşte toplantıdan son
ayrıntılar..
ABD Temsilciler Meclisi Uluslararası İlişkiler
Komitesi, sözde Ermeni soykırımının tanınmasına ilişkin ifadeler
içeren iki ayrı tasarıyı görüşmeye başladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın, komite başkanına
mektup göndererek, tasarıların kabul edilmesine Amerikan
yönetiminin karşı olduğunu bildirdiği öğrenildi.
Komitede kabul edilmesi beklenen tasarıların,
Temsilciler Meclisi genel kuruluna gelmesi
öngörülmüyor. Tasarıların genel kurul
gündemine getirilmesi, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Dennis
Hastert’ın tasarrufunda bulunuyor.
Öte yandan ABD Kongre kaynakları,
Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nın adli işlerden sorumlu bakan yardımcısı
Matt Reynolds’un, Komite Başkanı Henry Hyde’a kendi imzasını taşıyan
bir mektubu bugün ulaştırdığını bildirdi.
Kongre kaynakları, bu mektupta Amerikan
yönetiminin iki tasarının da komitede kabul edilmesine karşı
çıktığını ifade etti.
Tasarılardan birinde, ABD Başkanı George
Bush’a, ABD dış politikasını “Ermeni Soykırımına” ilişkin anlayış ve
duyarlılığı yansıtacak şekilde yönlendirmesi çağrısında
bulunuluyor.
Bu tasarı Cumhuriyetçi Parti
milletvekili George Radanovich tarafından kongreye sunuldu.
İkinci tasarı ise 1915-1923 tarihleri
arasındaki sözde Ermeni soykırımını anma
çerçevesinde, Türk hükümetini, Osmanlı
İmparatorluğu döneminde Ermenilere yapılanları tanımaya
çağırıyor.
Bu tasarı da Demokrat Partili milletvekili
Adams Schiff tarafından kongreye sunuldu.
Tasarının orijinal halinde, Türkiye belli
koşulları karşılarsa AB üyeliğinin desteklenmesi yönünde
bir ifade yer alıyordu. Ancak Schiff tarafından yapılan değişiklik
önerisiyle bu ifade tasarıdan çıkarıldı.
Schiff, kongrede konu
görüşülürken yaptığı açıklamada, sözde
soykırıma ilişkin Amerikan ulusal arşivlerinde kanıt belgeler
bulunmasına karşın, Amerikan yönetiminin sorunu anlamakta
güçlük çektiğini söyledi.
Schiff, Türk yazar Orhan Pamuk’un da
soykırımı tanıyan sözleri yüzünden cezalandırılmak
istendiğini savundu.
Cumhuriyetçi Parti’den İndiana
milletvekili Den Burton ise tasarıların kabul edilmesine karşı
çıkan bir konuşma yaptı.
Osmanlı Türklerinin Ermenileri yok etme
amacını gösteren sağlam kanıt bulunmadığını ifade eden Burton,
Amerikan Kongresi’nin bu konuyu her yıl ısıtıp ısıtıp gündeme
getirmesinin başka konulardaki çalışmaları engellediğini
söyledi.
Burton, 2000 yılında da Ermeni tasarısı
kongrede gündeme geldiğinde Türk tezlerine destek
çıkmıştı.
Demokrat Parti Florida milletvekili Robert
Wexler da konuşmasında, bu tasarıların kabul edilmesinin, Ermeni ve
Türkler arasında uzlaşma sağlanmasına yaramayacağını ve iki
toplumu birbirinden uzaklaştıracağını söyledi.
Uluslararası toplumun Ermeni ve Türkleri
daha fazla diyalog için bir araya getirmesini öneren
Wexler, Türkiye’nin son dönemde Ermenilere “zeytin dalı”
uzattığını kaydetti.
Wexler, Türkiye’nin, Irak, Afganistan ve
Ortadoğu’da barış çabalarında oynadığı rolün önemine
dikkati çekti.
Demokrat Parti California milletvekili Tom
Lantos ise “ben bu konuda 5 yıl önceki pozisyonumu değiştiriyorum”
diyerek, tasarıya sürpriz bir şekilde destek verdi.
Lantos, 5 yıl önce Ermeni tasarısı
görüşülürken Türkiye’nin tezlerini savunan
açıklamalar yapmıştı.
Yahudi soykırımından kurtulanlardan biri olan
Lantos, Ermenilere yapılan “korkunç tarihi katliamları”
tanıdığını, ancak teknik olarak bu yapılanların “soykırım” olarak
nitelenemeyeceğini söyledi.
TBMM’nin, Amerikan askerlerinin Türkiye
üzerinden Irak’a gitmesini kabul etmeyen 1 Mart tezkeresi
yüzünden bugün daha fazla sayıda Amerikan askerinin
Irak’ta öldüğünü söyleyen Lantos, bu
gerçeğin görmezden gelinemeyeceğini ileri sürdü.
Lantos, “Türkiye bizim
çıkarlarımızı umursamadı. Suriye konusunda, Irak’a kuzey
cephesinin açılması konusunda bize yardım etmedi. Bu
çerçevede iki Ermeni tasarısını da destekliyorum.
Çünkü bizim Rusya, Hindistan, Türkiye gibi
ülkelerle ilişkilerimizde vereceğimiz destek, onların bizim
için önemli olan konulara vereceklere destekle bağlantılı.
Bu ülkelerin bunu iyi anlaması lazım” dedi.
California milletvekili Grace Napolitano ise
Türkiye 1 Mart tezkeresini reddedince, Türkiye’ye yapılan
Amerikan yardımını sorguladığını kaydetti.
California milletvekili Barbara Lee de
tasarılara destek verdi ve “tasarıların kabul edilmesinin ileriye doğru
atılmış bir adım olduğunu” ileri sürdü.
Komite Başkanı Hyde, öğle tatili
nedeniyle oturuma ara verirken tasarıların oylanması ilerleyen saatlere
kaldı.
Türkiye’nin Washington
Büyükelçisi Faruk Loğoğlu ise tasarılar dolayısıyla
bir açıklama yayınlayarak, “Türk ve Ermeni halkları
peşlerini bırakmayan ve ilişkilere zarar veren olayları ancak
açık ve dürüst bir diyalogla çözebilir”
dedi.
Akşam saatlerine kadar devam eden ABD Dış
İlişkiler Komisyonu Meclisi, sona erdi. Meclis Ermeni soykırımını
onayladı.
Yorumlar kapatıldı.