Van Gölü’nde bulunan Akdamar Adası’ndaki Ermeni Kilisesi’ni yıkılmaktan yazar Yaşar Kemal kurtarmıştı. Çok şükür 50 yılda tarih bilincimiz epey gelişti. Şimdi aynı kilise Valilik tarafından 2 trilyon lira harcanarak restore ediliyor
25.08.2005
Yıl 1951. Günlerden 25 Haziran. Bu tarih ünlü Akdamar Kilisesi’nin balyoz darbelerine kurban gitmekten son anda kurtulduğu tarih. Kurtarıcıları mı? Başta Van’ın bilge adamı îlyas Kitapçı, Yüzbaşı Operatör Dr. Cavit Bey, dünya çapındaki yazarımız Yaşar Kemal ve Cumhuriyet Gazetesi Başyazarı Nadir Nadi. Bu ilginç öyküyü gazeteci Azer Bortacina yeni kitabı “Cömert Toprakların Masalı: Doğu Anadolu” da Yaşar Kemal’in ağızmdan şöyle anlatıyor: “Tatvan’dan vapura bindim Van’a gidiyorum. Geminin güvertesinde bir subayla tanıştım. Yüzbaşı ‘şu talihe bakın iyi ki sizinle karşılaştık. Burada Akdamar Adası’nda Ermenilerden kalma bir kilise var. Bir yapı başeseri. Bugünlerde bunu yıkıyorlar. Yarın sizi oraya götüreceğim. Bu kilise bu toprakların eseri, kim yaparsa yapsın. Bana ve ülkemize yardım edebilir misiniz?’
‘Çok yeni bir gazeteciyim, eklimden ne gelir ki..’
…Akdamar adasına doğru yola çıktık. Kiliseye daha sıra gelmemişti ya, kilisenin yanındaki küçük şapeli hemen hemen yıkmışlardı. Yüzbaşı: ‘Ben gelinceye kadar, bu kiliseye bir kazma bile vurmayacaksınız. Ben Valiye gidiyorum’ diye buyurdu. İşçiler hazırola durdular, işçilerin başı ‘başüstüne komutanım’dedi.
Van’a geldik. Cumhuriyet Van temsilcisi îlyas Kitapçı ile gazeteye telefon açtık. Birkaç saat sonra Nadir Bey karşımdaydı. Olayı anlattım.
Nadir Bey:
‘Üzülmeyin’ dedi. Avni Bey bu işi halleder. Onu iyi tanıyorum uygar bir kişidir.’ Avni Başman o yıl Milli Eğitim Bakanı’ydı. iki gün sonra İlyas Kitapçı, Yüzbaşı Dr. Operatör Cavit Beyle otelime geldiler. Sevinç içindeydiler. Avni Başman Valiye yıkımı durdurmaları için telgraf çekmiş. Akdamar Kilisesi’nin kurtuluş günü 25 Haziran 1951 günüdür.”
Ermenileri bekliyoruz
Van Valisi Mehmet Niyazi Tanılır’a şimdi Akdamar Kilisesi’nin durumunu soruyuroz. işte anlattıkları: “Yaşar Kemal’in bu olayı yaşadığı yıllarda malesef ülkemizde ve devletimizde kültür varlıklarını koruma bilinci yoktu. Artık öyle değil. Hükümetimiz kilise ya da cami ayrımı yapmadan tüm dini ve kültürel değerlere sahip çıkmakta ve onlara karşı tüm özeni gösteriyor Akdamar adasındaki Ermeni kilisesi 2 trilyonluk bütçesiyle güzel bir projeyle yemden onarılıp aslına uygun olarak restore ediliyor. 1000 yıl önce kilise yapımında kullanılan taşların çıkartıldığı taş ocağından yeniden taş çıkartıp kiliseye getirdik, İtalya’dan taş işleri için uzmanlar geldi. Van’a son yıllarda çok turist geliyor ama malesef Ermeniler gelmiyor, oysa atalarını doğduğu, yaşadığı topraklara gelmelerini isteriz. Kapımız herkese açık.
Foto: İlker AKGÜNGÖR
Yorumlar kapatıldı.