Siyaset bilimciler, Almanya Parlamentosu’nun Alman hükümetine
Ermeni sorunuyla ilgili yaptığı çağrıyı, bianet’e değerlendirdi. Ana
sorun, Türkiye Cumhuriyeti’nin (TC) 1915 Ermeni tehciriyle ilgili
“tarihi sorumluluğunu üstlenmesinin” ne anlama geldiği.
Ankara
Üniversitesi’nden Prof. Dr.
Baskın Oran ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Yrd.
Doç Dr. Elçin Macar,
çağrının siyasi bir çağrı olduğunu, TC’nin bu konuda
hukuki bir sorumluluğunun olmadığını vurguluyor.
Geçmişle yüzleşmek
Macar,
yapılması gerekenin “tartışmanın önünü tıkamaktan
vazgeçmek” olduğunu söylüyor.
“Devlet,
böyle bir şeyin yaşanmadığını iddia etmekten, bunu resmi tez
olarak dile getirmekten, tartışmada taraf olmaktan vazgeçmeli. ‘Konuyu tarihçilere bırakalım’
diyorsanız, gerçekten bırakın. Tartışmaları engellemeyin.”
“Arşivleri
açtık, demek, gerçekleri araştıralım, gerçekleri
bilmiyoruz,
demek. Ama devlet gerçekleri biliyormuş gibi davranmayı
sürdürüyor.”
Almanya
Parlamentosu, dün karara bağladığı soru önergesiyle,
Almanya hükümetine şu çağrılarda bulunmuştu:
“* TBMM’nin, Türk
hükümetinin ve toplumunun tarihiyle yüzleşmesine katkı
sağlaması,
* Türk ve Ermeni tarihçilerden
oluşacak bir komisyonun kurulmasına yardımcı olması,
* Almanya’dan Türkiye’ye
gönderilen arşivlerin de açılmasını sağlaması,
* Ertelenen Ermeni konferansının
düzenlenmesini talep etmesi,
* Türkiye ile Ermenistan arasındaki
ilişkilerin normalleştirilmesine katkı sağlaması.”
Oran: 1915’in Susurlukçuları nasıl
savunuluyor?
“Çünkü”
diyor Oran, “Jenosit sözleşmesi
geriye yürütülemez. Ayrıca, jenositte kurumlar,
devletler değil, bireyler sorumludurlar.”
Oran,
TC’nin Osmanlı İmparatorluğu’nu yıkan devlet olduğunu anımsatıyor.
“Düyun-u
Umumiye dışında, Osmanlı İmparatorluğu’na dair yüklenilmiş bir
şey yoktur. Düyun-u Umumiye de özel kişilere karşı olan
borçtur.
Yüklenilmesi normaldir. Aksi halde sistemin dışında kalınacaktı.
TC,
Osmanlı İmparatorluğu’nu yıkan devletken, hukuki sorumluluğu yokken, nasıl olup da Teşkilatı Mahsusa’nın,
1915’in Susurlukçularının, derin devletinin savunulduğunu
anlamıyorum.”
Özür dilemek
Elçin
Macar, 1915 tehciriyle ilgili özür dileme seçeneğinin
de aynı
nedenlerden dolayı ancak, TC öncesine göndermeyle hayata
geçebileceğini
söylüyor.
“TC özür dilerse, bu ancak
‘Atalarımızın yaptıklarından dolayı özür dileriz’ diye
olabilir.”
Oran’sa,
devletin önce Türkiye halkından özür dilemesi
gerektiğini söylüyor.
“TC devleti özür dileyecekse,
önce
Türkiye halkından özür dilesin. Bunca yıldır bu konuyu
sakladığı,
yasakladığı ve tartıştırmadığı için.”
Uluslararası hukuk sorunları
İstanbul
Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi (İÜSBF)
öğretim üyesi Prof. Dr.
Bakır Çağlar,
geçmişle hesaplaşmanın kendi kendine yapılacak bir şey
olmadığını,
bunun uluslararası hukukun araçları ve zeminiyle
gerçekleşebileceğini
söylüyor.
Çağlar,
yurtdışında giderek artan parlamento kararlarının ve konunun
uluslararası hukuk bağlamının üç ayağı olduğunu dikkat
çekiyor:
“1. Soykırımı inkar etmenin
yargısal bir sorumluluk haline gelmesi.
2. Sigorta meselesi:
Ermenilerin sigortalarını üstlenen uluslararası şirketler
hâlâ faaliyette. Bu konuda ABD’de hukuki prosedür
sürüyor.
3. Toprak sorunu: Ermenilerin
topraklarına el konulduğu kesin. Bu da Türkiye için hukuki
bir sorun.”
Yorumlar kapatıldı.