İmparatorluğun Çöküş Döneminde Osmanlı Ermenileri : Bilimsel Sorumluluk ve Demokrasi Sorunları

Murat Belge (Prof Dr, Bilgi Üniversitesi Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü
başkanı),
Halil Berktay (Doç Dr, Sabancı Üniversitesi Tarih Programı koordinatörü),
Selim Deringil (Prof Dr, Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü başkanı),
Edhem Eldem (Prof Dr, Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü),
Hakan Erdem (Yard Doç Dr, Sabancı Üniversitesi Tarih Programı),
Çağlar Keyder (Prof Dr, Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü),
Cemil Koçak (Doç Dr, Sabancı Üniversitesi Tarih Programı),
Akşin Somel (Yard Doç Dr, Sabancı Üniversitesi Tarih Programı)

yer alıyor. Bunun yanı sıra, 15 kişilik bir Danışma Kurulu, Türkiye’deki ve yurt
dışındaki diğer bazı üniversite ve bilim insanlarından (alfabetik sırayla)

Fikret Adanır (Prof Dr, Bochum Ruhr Üniversitesi, Almanya)
Engin Akarlı (Prof Dr, Brown Üniversitesi, ABD),
Taner Akçam (Dr, Minnesota Üniversitesi, ABD),
Ayhan Aktar (Prof Dr, Marmara Üniversitesi),
Şeyla Benhabib (Prof Dr, Yale Üniversitesi, ABD),
Üstün Ergüder (Prof Dr, Sabancı Üniversitesi, İstanbul Politikalar Merkezi
Direktörü),
Fatma Müge Göçek (Prof Dr, Michigan Üniversitesi, ABD)
Nilüfer Göle (Prof Dr, Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, Fransa),
Cemal Kafadar (Prof Dr, Harvard Üniversitesi, ABD),
Metin Kunt (Prof Dr, Sabancı Üniversitesi),
Şerif Mardin (Prof Dr, Sabancı Üniversitesi),
Oktay Özel (Dr, Bilkent Üniversitesi),
İlhan Tekeli (Prof Dr, ODTÜ),
Mete Tunçay (Prof Dr, Bilgi Üniversitesi),
Stefan Yerasimos (Prof Dr, Paris VIII Üniversitesi, Fransa)

gibi isimleri kucaklıyor. Ayrıca konferans programında şimdiden, on büyük
oturumda toplanmış 30’u aşkın bildiri ile, birkaç panel veya yuvarlak masa yer
alıyor. Konferansa katılmak isteyenlerin çokluğu nedeniyle, düzenleyiciler, çok
daha zengin olabilecek programı üç güne sığdırabilmek için bazı değerli
önerilere yer veremediklerini ifade ediyorlar.

Konferans düzenleyicilerine göre : 1915’in üzerinden doksan yıl geçmiş olduğu
bugün, ülkemizin tarihindeki bu trajik olay konusunda, doğrudan doğruya
Türkiye’nin kendi bilim ve düşünce insanlarının, resmî tezlerden farklı
seslerini topluca yükseltmeleri, katkılarını ortaya koymaları zamanı gelmiş
bulunuyor. Büyüyen, dünyaya açılan ve kendi içinde çeşitlenen Türkiye
toplumunun, asla küçümsenmeyecek nicelik ve nitelikte bir özgür ve eleştirel
düşünce birikimi var. Bu birikim, tarihçi, sosyal bilimci, edebiyatçı, yazar,
yayıncı, hukukçu, gazeteci ve bağımsız aydın çevreleri boyunca yayılıp
derinleşiyor, şimdiden oldukça geniş bir yelpazeyi temsil ediyor ve artık kendi
sesini duyurmak, özgür ve özerk bir düşünce kuşağı olarak rüştünü ispatlamak
istiyor.

Konferans düzenleyicileri, bu yeni oluşumun ortak paydasını, vicdani bir
sorumluluğun idraki olarak ifade ediyorlar. Bu, yalnız bilimsel gerçek açısından
veya dünya vatandaşlığı nezdinde bir sorumluluk değil, aynı zamanda ülkemize,
toplumumuza, demokrasimize karşı da bir sorumluluktur. Farklı, eleştirel ve
alternatif seslerin yükselmesi, Türkiye toplumunun aslında ne kadar zengin bir
düşünce çoğulluğuna sahip olduğunu göstermek, gene en fazla Türkiye’nin yararına
olacaktır.

-------------------------------------

Program

25 Mayıs 2005 Çarşamba

1. Oturum 09:30-10:50 Sorunlara toplu bakış

Selim Deringil Açış konuşması

Şerif Mardin oturum başkanı

Halil Berktay Resmî söylem ne diyor ?

Selim Deringil Ermeni meselesi
ve Arşiv : “Belgenin boğazına sarılmak”

Murat Belge Demokrasi açısından Ermeni sorunu

Kahve molası 10:50-11:10

2. Oturum 11:10-13:00 Dünyanın bildiği, Türkiye’nin bilmediği

Mete Tunçay oturum başkanı

Osman Köker Tehcir öncesinde Osmanlı devletinde Ermeni varlığı

Fikret Adanır Kıyım, soykırım ve tarihçilik

Fatma Müge Göçek Bir bilgi birikimi olarak Chicago-Salzburg süreci

Nazan Maksudyan Genel dünya ve 20. yüzyıl tarihçilerinde 1915-16 olayları

Öğle yemeği 13:00-14:00

3. Oturum 14:00-15:40 1914 öncesi “eski düzen” : eşitsizlik, baskılar, isyan ve
kıyımlar

Hakan Erdem oturum başkanı

Akşin Somel Ermeni okulları ve Abdülhamid rejimi (1876-1908)

Oktay Özel Muhacirler, yerliler ve gayrimüslimler :
Osmanlı’nın son döneminde Karadeniz’de toplumsal uyumun sınırları üzerine bazı
gözlemler

Edhem Eldem 1895-96 İstanbul Ermeni olayları

Meltem Toksöz Adana Ermenileri ve 1909 “iğtişaşı”

Kahve molası 15:40-16:00

4. Oturum 16:00-18:00 Kopma noktası

Halil Berktay oturum başkanı

Stefan Yerasimos 1915’e gelirken : Ermeni özerkliği, Zeytun ve Van olayları

Nesim Şeker Ermeni meselesi ve “demografi mühendisliği”

Rober Koptaş Krikor Zohrab, Vahan Papazyan ve Karekin Pastırmacıyan’ın
kaleminden, 1914 Ermeni reformu ile İttihatçı-Taşnak müzakereleri

Elif Şafak Zabel Yesayan ve “sakıncalı Ermeni entellektüeller” listesi

26 Mayıs 2005 Perşembe

5. Oturum 09:30-11:10 Tehcir ve katliam

Taha Parla oturum başkanı

Fuat Dündar İttihat ve Terakki’nin iskân politikası (1913-1918)

Taner Akçam İmha edilenleri ve kalanlarıyla Osmanlı belgeleri ışığında, İT
yöneticilerinde soykırım kastı ve soykırımın organizasyonu

Cemil Koçak Teşkilât-ı Mahsusa’yı nasıl bilirsiniz ?

Kahve molası 11:10-11:30

6. Oturum 11:30-13:00 Facia ve kurtuluş öyküleri

Ferhunde Özbay oturum başkanı

Sarkis Seropyan Acı bir tarihin içinden vicdan manzaraları
Fethiye Çetin Heranuş’tan Seher’e, bir “kurtuluş” öyküsü
Aykut Kansu Tehcirden sağ kalanların hikâyesini düşünmek

Öğle yemeği 13:00-14:00

7. Oturum 14:00-15:40 Anılar ve tanıklıklar

Ayşe Öncü oturum başkanı

Hülya Adak Anılarda Ermeni sorunu
Ahmet Kuyaş İttihatçılar ne diyor ?
Cevdet Aykan Anıların anlamı ve zamanın, politikanın sorumluluğu
Gündüz Vassaf Saatli Maarif Takviminde Ermeniler ve 1915

Kahve arası 15:40-16:00

8. Oturum 16:00-17:40 İlk itiraf eşiğinden, tabuların oluşmasına

Metin Kunt oturum başkanı

Ayhan Aktar Osmanlı Meclisinde
Ermeni meselesi : Kasım-Aralık 1918

Erol Köroğlu Türk edebiyatında unutma ve hatırlama örnekleri :Suskunluğun
farklı kırılma noktaları

Baskın Oran Bir tabunun kökenleri : Türkiye kamuoyunun Ermeni sorunundaki
tarihsel-psikolojik tıkanışı

27 Mayıs 2005 Cuma

9. Oturum 09:30-11:10 Ermenilik halleri

Nükhet Sirman oturum başkanı

Hrant Dink Dünyada ve Türkiye’de Ermeni kimliğinin yeni cümleleri
Ferhat Kentel Türkiye ve Ermenistan toplumları : Sınırlar ve önyargılar
Karin Karakaşlı, Türkiye’de Ermeni olmak:Cemaat, birey, yurttaş

Ferhat Kentel,
Günay Göksu Özdoğan,
Füsun Üstel
Melissa Bilal Geçmiş ile bugün arasına sıkıştırılmış bir kimlik : Türkiye’de
Ermeni olma deneyimi

Ayşe Gül Altınay İki kitap, bir sergi : Türkiyeli Ermenilerin yeniden keşfi

Kahve molası 11:10-11:30

10. Oturum 11:30-13:30 Ermeni sorunu
ve Türkiye demokrasisi

Murat Belge oturum başkanı

Ali Bayramoğlu Türkiye toplumunda Ermeni meselesine bakış ve yaklaşımlar
Etyen Mahcupyan Türkiye’de millî kimliğin kurucu ögesi olarak
tarih algısı / zihniyet ilişkisi

Ahmet İnsel Türk siyasetinde iç düşman kavramı ve Ermeni sorunu

Murat Paker Türkiye’deki egemen politik kültürün psikanalitik değerlendirmesi
bağlamında Türk-Ermeni meselesi

Şahin Alpay Türk-Ermeni dostluğunu yeniden tesis için ne yapılabilir ?

Öğle yemeği 13:30-14:30

11. Oturum 14:30-16:00 Basın özgürlüğü ve Ermeni sorunu

İsmet Berkan oturum başkanı

Yuvarlak masa : Ahmet Hakan, Oral Çalışlar, Kürşat Bumin, Fehmi Koru
Kahve molası 16:00-16:20

12. Oturum 16:20-18:30 Bugün ve gelecek

Üstün Ergüder oturum başkanı