‘1915’te ne oldu?’ sorusuna verilen cevaplar gün geçtikçe çeşitlenirken Başbakanlık Devlet Arşivleri de tartışmalara Osmanlı arşivlerindeki belgelerle katıldı.
Osmanlı arşivinde yer alan Ermeni sorunuyla ilgili belgelerden bir kısmı, Devlet Arşivleri Genel Müdürü Prof. Dr. Yusuf Sarınay tarafından kamuoyuna açıklandı. 17 belgenin yer aldığı dosyada, Osmanlının ‘Ruslarla işbirliği yapan Ermenileri, sınırları içindeki Musul, Halep ve Şam’a gönderdiğini, sevk ve iskan şeklinin ayrıntılı olarak tespit edildiğini, geri dönecek olanlarınsa iaşe ve iskan sorunlarının giderileceğini gösteren belgeler yer alıyor. Ayrıca ‘sevk sırasında suiistimali ve ihmali görülen memurların Divan-ı Harb’e gönderildiği de açıklanan belgeler arasında.
Kamuoyuna sunulan, tehcir öncesi (Mayıs 1915) ve tehcir sonrasına (Ağustos, Eylül 1915, Aralık 1918) ait belgeler yeni değil; ancak Prof. Sarınay’ın söylediğine göre, özellikle yabancı araştırmacılar Ermenilerle ilgili belgeler üzerinde çalışmak istemediğinden bu bilgi ve belgeler kamuoyuna ulaşmıyor. Başbakanlık Devlet Arşivleri’nin, toplam 12,5 milyon belgeden Ermenilerle dolaylı olarak ilgili 2-3 milyon ve doğrudan ilgili 1 milyonu aşan belgeyi araştırmacılara açtığını belirten Sarınay, Amerika’daki diaspora Ermenilerinin ve Erivan’ın da arşivlerini açmasını istedi. Genelkurmay’ın arşivinin de araştırma yapacak bilim adamlarına açık olduğunu dile getiren Sarınay, 24 Nisan’dan önce Genelkurmay’ın da elindeki belgelerden hareketle bir kitap yayınlayacağını kaydetti. Osmanlı arşivlerinde, yan yana getirildiği zaman 75 km. tutacak miktarda belge var. Depolardaki belgeleri tasnif ederek hem salonlarda hem de internet üzerinden araştırmacılara sunan Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, laboratuvarlarında, belgelerin restoresini de yapıyor. Kurumun, 110 kişilik araştırmacı kapasitesi yaz aylarında neredeyse tümüyle doluyor. Arşivlere en çok ilgi gösterenler Amerikalı ve Japonlar. Onları İngiliz, Alman ve Fransızlar izliyor.
29.03.2005
Elif Tunca
İstanbul
Yorumlar kapatıldı.