HİLAL KÖYLÜ
ANKARA – AB, Türkiye ile müzakerelerin başlayacağı 3 Ekim tarihine kadar atılacak adımların gündeme geldiği troyka zirvesinde hükümete “Sorunlar duruyor, reform ve uygulama hızlanmalı” mesajı verdi. Gümrük Birliği’nin (GB) Kıbrıs’ı da kapsayacak şekilde genişletilmesi konusunda Türkiye’ye yeni bir protokol taslağı da sunan AB, bunun imzalanması halinde müzakerelerin 3 Ekim’de ‘eğitim’ konu başlığıyla başlayabileceğini bildirdi.
Devlet Konukevi’nde dün gerçekleştirilen toplantıda, Türkiye ile AB troykası 17 Aralık Zirvesi’nden sonra ilk kez bir araya geldi. Türkiye’yi Abdullah Gül’ün temsil ettiği toplantıya AB Dönem Başkanı Lüksemburg’un Dışişleri Bakanı Jean Asselborn, bir sonraki dönem başkanı Britanya’nın AB Bakanı Dennis Mac Shane, AB Komisyonu’nu ise genişlemeden sorumlu üye Olli Rehn temsil etti. AB temsilcileri şu konuları gündeme getirdiler:
İşkence: Türkiye’nin işkenceye ‘sıfır’ tolerans görüşünü destekliyoruz. Ancak bu konuda ‘gözle görülür’ bir ilerleme sağlanmadı. Hükümet bu konudaki tüm şüpheleri gidermelidir.
Zorunlu din dersi: Zorunlu din dersi AB anlayışına uygun değil. Ancak bu konuda ısrar edilecekse diğer etnik grupların kendi inançlarını öğrenme isteğine de yanıt verilmelidir. Ayrıca, din adamı eğitiminin de yolu açılmalıdır. Müslüman olmayan azınlıkların, sadece Türk vatandaşı ruhbanlardan din eğitimi alması yönündeki ısrardan vazgeçilmelidir.
Azınlıkların malları: Azınlıkların, taşınmaz mallarının iadesini sağlayacak yeni bir Vakıflar Yasası bekliyoruz. Bu alandaki ilerlemeleri yeterli görmüyoruz.
Farklı dillerde yayın: TRT’de başlatılan farklı dil ve lehçelerde yayın olumlu ancak yeterli değildir. Yayın saati artırılmalı, programların içeriği zenginleştirilmelidir. Kürtçe kurslarının yaygınlaştırılması kolaylaştırılmalıdır.
Boşaltılan köyler: ‘Köye dönüş’te ortaya çıkan sorunlar acilen giderilmeli, köylerine dönmek isteyenlere kolaylık sağlanmalı, bölgeler arasındaki gelişmişlik farkını ortadan kaldıracak düzenleme hayata geçirilmelidir.
Asker-sivil ilişkileri: Sivillerin askeri mahkemelerde yargılanmasını önleyecek düzenlemeler acilen hayata geçirilmelidir. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin bütçesi denetime açık hale getirilsin.
Toplantıda gündeme gelen diğer maddeler de şöyle:
Yeni taslak: Toplantı sırasında AB Komisyonu, GB’nin Kıbrıs’ı da kapsayan yeni üyelere de genişletilmesi için gerekli uyum protokolü hakkında yeni bir taslak sundu. Taslakta Türkiye tezlerine uygun olarak genişletmenin son 10 üye ile değil 16 ülkeyle gerçekleştirilmesi unsuru yer aldı. Buna karşın, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin tüm adayı temsil ettiğine ilişkin ifadelerde bir değişiklik yapılmadı. Ankara bunun üzerine Türkiye’nin kendi sınır tanımlamasına ilişkin bir deklarasyon yayımlayacağını, AB’nin de buna karşılık protokolün imzalanmasının Kıbrıs’ın tanınması anlamına gelmediğini kabul etmesi gerektiğini iletti. Bir diplomatik kaynak, “İşin yüzde 80’i halledildi. Geriye yüzde 20’si kaldı. İmza önünde bir engel kalmadı” dedi.
AB-NATO sorunu: AB, Türkiye’den, Kıbrıs’ın AB ile NATO’nun siyasi içerikli bazı toplantılarına katılımını sağlamasını istedi. Türkiye ise bu konuda NATO kararları olduğunu, konuya genel Kıbrıs politikaları çerçevesinde bakılması gerektiğini iletti.
Gül: Normal süratteyiz
Ortak basın toplantısında konuşan Gül, Türkiye’nin 17 Aralık öncesinde son 100 metreyi koşar gibi hızlı davrandığını ancak bundan sonra hızlarının normal süratle ilerlediğini belirterek, “Bizde bir aksama yok” dedi. Rehn de, AB olarak haziran ya da temmuzda Çerçeve Belge’yi hazırlayacaklarını, muhtemelen kasım ayında da İlerleme Raporu çerçevesinde Katılım Ortaklığı Belgesi’ni açıklayacaklarını söyledi. Rehn, Türkiye’den GB Ek Protokolü’nü zamanında imzalayacağına dair garanti aldıklarını da belirtti.
Yorumlar kapatıldı.