Derya Sazak
Tarihçi Halil Berktay’ın Milliyet Sohbet Odası’nda dün yayımlanan ‘1915 Ermeni tehciri’ne ilişkin görüşleri geniş yankı uyandırdı.
Prof. Berktay’ın öne sürdüğü, Osmanlı’nın son döneminde Talat Paşa’nın çıkardığı tehcir emrinin ‘etnik temizlik’ olduğu tezini, devlet arşivlerinin doğrulamadığı yönünde tepkiler aldık.
Sorun da zaten burada, Türkiye’nin resmi savunusuna karşın, ‘1915’te yaşananlar’ konusunda Avrupa ve ABD başta, pek çok ülke bizim gibi bakmıyor. Adına ‘soykırım’ demesek de, Birinci Dünya Savaşı koşullarında Ermenilerin Doğu Anadolu’dan sürülmesi sırasında, binlerce insanın öldüğü açık. Parçalanma kaygısıyla neredeyse bir iç savaş ortamı yaşanan 1915 koşullarında sadece Ermeniler değil, Türkler, Kürtler de saldırıya uğruyor. Köyler basılıyor. Masum insanlar katlediliyor.
Türkiye, 90 yıl sonra ‘Osmanlı’nın vârisi’ diye 1915-16 olaylarından sorumlu tutulabilir mi?
Hayır. Ne yazık ki, tarihte yaşananlara ait ‘haksız yargılama’nın sonucunu 1970-80’li yıllarda ASALA terör örgütünün suikastına uğrayan 70’i aşkın diplomatımız canlarıyla ödedi. Şehit edildiler.
1923’te kurulan Türkiye Cumhuriyeti, 1915 olaylarıyla arasına bir ‘milat’ çekemiyor.
Prof. Halil Berktay’ın görüşleri, ‘Ermeni meselesi’ni tabu sayan aşırı milliyetçi çevrelerin tepkisini çekse de, bu açıdan ciddi önermeler içeriyor.
Osmanlı’yı batıran, İttihatçıların verdiği ‘tehcir emri’nin faturasını niye Türkiye Cumhuriyeti ödesin? Bunu savunmak yerine, resmi söylem ‘Soykırım yaşanmadı’ üzerine kuruluyor.
Berktay da, ‘Türkiye toplumu bunca yıldır kendi tarihiyle hesaplaşmak basiretini gösterseydi, konu Ermeni sorunu diye günümüze taşınmazdı’ diyor.
Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Berktay’la söyleşimiz 2.5 saati bulduğu için özetlediğimiz metne bazı sözleri sığmadı. Berktay, 17 Aralık Brüksel zirvesinde Başbakan Erdoğan’la görüşmelere katılan üst düzey Dışişleri yetkilisinin, ‘Bizden Ermeni soykırımını kınamamızı istiyorsunuz ama 80 yıl reddettiğimiz bir meseleyi nasıl kabulleneceğiz’ dediğini anlattı.
Berktay, ‘soykırım’ klişesi etrafında yapılan tartışmaların hiçbir sonuç doğurmayacağını belirterek, 1915 olaylarının doğru yansıtılması ve bunun Osmanlı’ya bile değil, İttihat Terakki’yi yöneten 3’lü cuntaya (Enver, Talat, Cemal paşalar) mal edilmesi ve ‘üzüntü’ bildirilmesi halinde dosyanın kapanacağını söylüyor.
Aslında Mustafa Kemal de Cumhuriyet’i kurduktan sonra bunu yapmış!
Soykırım tartışmasının ardından, tazminat ya da toprak talebi gelmez mi?
Berktay’a bunu da sorduk:
‘Sevr’in hiçbir hukuki geçerliliği yoktur. Bunu en iyi Ermenistan biliyor’ dedi.
Türkiye Cumhuriyeti, sorumlusu olmadığı olaylarla suçlanamaz. Bunu söylemek çok mu zor!
Yorumlar kapatıldı.