Yabancı bilim adamlarının Türkiye’de yetişen bitkilere ilginç isim vermesinin maksatlı olduğunu düşünen bilim adamları, isimleri yenilemek için kolları sıvadı. “Centaurea Kurdica”, “Pterocephalus Kurdicus”, “Paracaryum Kurdistanicum” ve “Phlomis Armeniaca” gibi isimler değiştiriliyor.
Botanikte yeni türler bulan Türk bilim adamları, yabancı meslektaşlarının maksatlı yaklaşımlarına karşı, Türk isimleri koyarak karşı mücadele veriyorlar. Türkiye’nin zengin doğal yapısında yetişen binlerce bitki türü arasında yapılan yeni keşiflerin çoğunun yabancı bilim adamların tarafından maksatlı olarak isimlendirilmesine, Türk bilim adamları tepki gösteriyor. Türk bilim adamları, İngiltere Edinburg Üniversitesi’nden P. H. Davis tarafından hazırlanan 12 ciltlik “Türkiye ve Doğu Ege Adaları Florası” (Flora of Turkey and the East Aegean Islands) adlı eserde geçen birçok bitki isminde, Türkiye’deki ilk çalışmalar yabancılar tarafından yapıldığı için Türkiye’nin bütünlüğüne karşı isimler kullanıldığını iddia ediyorlar.
Eserde, bitkilere “Centaurea Kurdica”, “Pterocephalus Kurdicus”, “Verbascum Kurdicum”, “Paracaryum Kurdistanicum”, “Phlomis Armeniaca”, “Symphy-tum Armeniacum”, “Silene Lazica”, “Carex Pontica” gibi isimler verildiği kaydediliyor. Özellikle 1950’den sonra yetişen Türk botanikçilerinin bu isimlere karşı, keşfettikleri her Türkiye’ye özgü bitkiye Latince isimlendirme kurallarına uyarak, “Alepecurus Adanensis”, “Astragalus Antalyensis”, “Vicia Erzurumica” gibi yöresel isimler ve takıları, “Sideritis Ozturkii”, “Astragalus Akmanii”, “Salvia Aytachii”, “Alkanna Dumanii” ve “Campanula Ekimiana” gibi botanik alanında ün yapmış Türk bilim adamlarının isimlerini de verdikleri belirtiliyor.
Uzmanlar: Bakanlığın isim değiştirmesiyle olmuyor
Erciyes Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Aksoy, geçmişte verilen isimlerin değiştirilmesinin zor olduğunu vurguladı. Çevre ve Orman Bakanlığı’nın geçtiğimiz günlerde bazı hayvan isimlerini değiştirdiğini hatırlatan Aksoy, şunları ifade etti: “Bakanlığın duyurması ismin bilimsel literatürde değişmesi için yeterli değil. İsmin değişmesi için bilimsel anlamda güçlü bir ekibin bir araya gelerek araştırma yapması, kromozom analizleriyle bulgularını ispatlanması ve makale halinde bilimsel bir dergide yayınlaması gerekir. Türk botanikçileri, isim değiştirmenin zor olduğunu bildiğinden, yabancı bilim adamlarının verdiği bölücü nitelikteki isimleri Türkiye ve Anadolu’yu çağrıştıran isimler vererek, isimlendirme konusundaki açığı kapatmaya çalışıyorlar. Bundan sonuç alınabilmesi için organizasyon içinde hareket edilmelidir.”
İşte yeni isimlerden birkaç örnek
Son zamanlarda, 1950’lerden önce verilen maksatlı isimlere karşı bitkilere Türk büyükleri ve Türkiye ile Anadolu’yu çağrıştıran isimler veriliyor. Akademisyenlerin verdikleri bazı isimler şöyle:
Gazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim üyelerinden Prof. Dr. Zeki Aytaç ve Prof. Dr. Hayri Duman tarafından “Arenaria Yunus-Emreii”, “Bolanthus Mevlanaea” ve “Aethionema Turcicum”
Osmangazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim üyeleri Yrd. Doç. Dr. Atilla Ocan ve Ebru Ataçlar tarafından “Gypsophila Osmangaziensis” (Osmangazi Çöveni)
Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Dönmez tarafından “Createagus Turcica” (Türk alıcı)
Kırıkkale Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim üyeleri Doç. Dr. Ahmet Duran ve Doç. Dr. Ergin Hamzaoğlu tarafından “Centaurea Turcica” (Peygamber çiçeği).
Yorumlar kapatıldı.