Erdoğan’ın Rusya ziyaretinde, karşılıklı ‘Türk ve Rus yılı’ ilan edilmesinde uzlaşıldı. Putin, KKTC’ye tecridi eleştirdi ama BM’de veto kartını bırakmadı
NAZİF İFLAZOĞLU
MOSKOVA – Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Rusya ziyaretinde ekonomik ilişkiler geliştirilmesi konusunda irade beyanı sağlamlaştırılırken, Rusya’da ‘Türk yılı’, Türkiye’de de ‘Rus yılı’ ilan edilmesi için mutabakata varıldı. Başbakan, Türk ve Rus halklarının birbirlerini daha iyi tanıması için bu konuda anlaşma sağlandığını açıkladı.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) organizasyonuyla Moskova’ya çıkarma yapan Başbakan, dün sabah Kremlin’de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile önce baş başa görüştü. Ardından iki lider The Residence Oteli’nde Türk işadamları heyetiyle buluştu. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Rona Yırcalı ve Kale Grup Başkanı İbrahim Bodur birer konuşma ile sorunlarını dile getirdi. İki lider düzenledikleri ortak basın toplantısında ekonomik ilişkiler, Kıbrıs, Ermenistan gibi konularda mesajlar verdi:
Hedef 15 milyar dolar
TİCARİ İLİŞKİLER: Rusya’yla ticaret hacmini 15 milyar dolara çıkarmayı amaçladıklarını belirten Erdoğan, Rusya’nın Dünya Ticaret Örgütü üyeliğine destek olacağını vurgulayarak, “Belirli bir zaman önce ilişkiler böyle olacak denseydi ‘Hadi canım sende’ denirdi. Ancak değişim bunları sağlıyor” dedi. İki ülke arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesi gereğine dikkat çeken Putin, işadamlarının charter uçuşları ile ilgili sınırlamaya dair şikâyetlerini eleştirdi. Bunun sadece Türkiye ile ilgili olmadığını savunan Putin, “Maalesef Türkler imkânları kullanmıyor. Petersburg’a gitmiyorlar” diye konuştu. Rus lideri Erdoğan’la Irak’ın yeniden inşasını da görüştüklerini belirterek, “Türkiye ile birlikte hareket edeceğiz” dedi.
Putin: Annan’ı aradım
KIBRIS: Putin, aralıktaki Ankara ziyaretindeki gibi Kıbrıs’ta Annan Planı temelinde çözümü desteklediklerini yineleyip, Annan’la bu toplantı öncesinde bir telefon görüşmesi yaptığını açıkladı. Rus lideri, “Annan’a adını taşıyan planı destekleyeceğimizi ilettim. Kıbrıs Türklerine yönelik ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi ve tecridin kaldırılması da gündemde” dedi. Ancak Putin, Rusya’nın Annan’ın adadaki referandum sonrası BM Güvenlik Konseyi’ne sunduğu, KKTC’ye tecridin kaldırılması çağrısı içeren karar tasarısına yönelik vetosu için ise kaçamak konuştu: “Kıbrıs’ta hem kuzey hem de güneyde yaşayanların hakları korunmalı. Biz Annan Planı’nın yerine getirilmesini destekleyeceğiz. Kıbrıs Türklerinin ticari tecridi de adil değildir. Ancak bu sorunlar hassas bir konudur. Dikkatli hareket edeceğiz. Ancak planı aktif bir şekilde destekleyeceğiz. Güvenlik Konseyi’nde oy verme gündeme geldiğinde de belgedeki mutabakata bakacağız.”
Tunar da konuştu
Türk heyetindeki KKTC Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Salih Tunar da söz alıp Putin’den Kıbrıs Türk halkına tecridin kaldırılması için destek istedi. “Bu katkı bölgede barışa katkı anlamına da gelecektir” diyen Tunar, turizm yatırımına açık olduklarını belirtti.
Erdoğan: Çözüm BM’de
Başbakan ise Putin’in Kıbrıs’la ilgili sözlerine dair sonra şu yorumu yaptı: “Annan Planı’nda değişiklik yok. Süreç devam ediyor. Biz sorunun AB değil BM nezdinde çözümünü istiyoruz. Rusya’nın da Kıbrıs konusunda bir şartı yok. Biz hassasiyetlerimizi ilettik.”
ERMENİSTAN: Erdoğan, Ermenistan ve Dağlık Karabağ sorunu konusunda Rusya ile dayanışma içinde olduklarını belirtirken, “Türkiye Ermenistan politikasını çözüm üzerine kurdu. Ancak Ermenistan da olumlu yaklaşmalı. Kars anlaşmasını ‘tanımam’ demek çözümsüzlüktür” dedi. Putin ise çözümde Rusya’nın sadece bir aracı olduğunu hatırlattı.
Doğalgaz’da temenni
ENERJİ: Doğalgaz görüşmelerinde somut anlaşma çıkmadı. Türk tarafı, ofset (mal karşılığı alım) ve reexport (fazla doğalgazın başka ülkelere satımını) gündeme getirdi. Ancak Ruslar bu konuda tatmin edici yanıt vermedi.
Ayrıca iki ülkede çalışan vatandaşları sosyal güvenlik kapsamına alacak ‘sosyal güvenlik sözleşmesi’nin imzalanması için hazırlık yapılması da kararlaştırıldı.
——————————————————————————–
Moskova notları…
Erdoğan 9 Mayıs’ta yine Moskova’da: Putin, 2005 yılının faşizmin yenilişinin 60’ıncı yılı olduğunu hatırlatarak Erdoğan’ın 9 Mayıs’taki etkinliklere katılacak olmasını memnuniyetle karşıladıklarını açıkladı.
İlişkilerin 85. yılı: Putin, 2005’in Türkiye-Rusya ilişkilerinin başlamasının 85. yıldönümüne denk düştüğünü belirtti.
Kıbrıs için çeviri hatası: Putin’in KKTC üzerindeki ticari tecridin gerekli olmadığına dair sözleri yanlış çevrilince Başbakanlık kaynakları düzeltme yaptı. Putin’in Türk Dışişleri’ne bilgi verip, BM Güvenlik Konseyi’nde ‘ret’ oyu verdikleri yönündeki ifadesi ‘Dışişleri’nin izni dahilinde’ bu adımın atıldığı şeklinde çevrildi. Bir soru üzerine Putin söz alarak durumu düzeltti.
Çelik korumalarla kapıştı: Türk işadamlarının Putin’e takdim edileceği toplantı öncesi Erdoğan’ın danışmanı Ömer Çelik Rus korumalarla tartıştı. Çelik toplantı salonuna girerken X-Ray cihazı alarm verince korumalar üzerini aramak istedi. Çelik izin vermeyerek salona girince de korumalar 10 dakika içeri kimseyi almayıp salonu tümden boşaltarak arama tehdidi savurdu. Çelik dışarı çıkmamakta ısrar ederken, sorun ancak iki tarafın korumalarının görüşmeleri sonucu çözülebildi.
Halı hediye ettiler: Erdoğan, Moskova’da Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin verdiği yemeğe de katılarak bir konuşma yaptı. Başbakan’a daha sonra eşi Emine Erdoğan ve heyetle birlikte bir halı mağazasını gezerken bir halı hediye edildi.
Türk heyeti bedavacı: Erdoğan, Moskova’da şehir turu atarken Kremlin’deki elmas müzesini gezdi. Gazeteciler de müzeyi gezmek isteyince yetkililer 700 dolarlık ücreti talep etti. Başbakanlık yetkilileri buna tepki gösterdi. Heyet içeri Başbakanlık’tan bir görevlinin gereken ödemeyi yapmasıyla girebildi.
Yorumlar kapatıldı.