Hatem CABBARLI
ASAM
Rusya-Ukrayna Araştırmaları Masası, Araştırmacı
23 Aralık 2004
1980’li yılların sonlarından başlayan Ermenistan bağımsızlık mücadelesinin liderliğini Ermeni Ulusal Hareketi (Hayots Hamazgayin Şarjum) yapmış ve Eylül 1991 yılında Ermenistan bağımsızlığını ilan etmiştir. Bu süreçte ciddi bir şekilde örgütlenen EUH, 20 Mayıs 1990 yılında Yüksek Sovyet’e yapılan seçimleri kazanmıştır. 16 Ekim 1991 tarihinde yapılan ilk devlet başkanlığı seçimlerini de EUH’un lideri Levon Ter-Petrosyan kazanmıştır. Ermenistan’ın 1990’lı yılların sonlarına kadar ciddi ekonomik ve sosyal sorunlarla karşı karşıya kalmasına rağmen Petrosyan iktidarda kalabilmiş, ancak 1997 yılında Karabağ sorununun barışçıl yollarla çözümünden yana olduğunu açıkladıktan sonra, hem iktidar içinden hem de muhalefetten gelen baskılara dayanamayarak istifa etmiştir. Bu tarihe kadar Ermenistan siyasi hayatında önemli yer tutan EUN, Robert Koçaryan’ın iktidara gelmesinden sonra zayıflamış ve dağılmıştır.
Şubat/Mart 2003 yılında yapılan devlet başkanlığı ve Mayıs 2003 yılında yapılan parlamento seçimleri öncesinde Ermeni basınında EUH’un aktif siyasi hayata geri döneceği yolunda çeşitli haberler yayınlanmıştır.
Son zamanlarda EUH’un yeniden siyasi faaliyetle başladığı gözükmektedir. Özellikle Gürcistan’da Karanfil ve Ukrayna’da Turuncu Devrimlerin başarılı bir şekilde uygulanmasından sonra, EUH’un adı Ermeni basınında sık sık yer almaktadır. EUH, sadece Ermenistan’ın iç politikası ile değil, aynı zamanda ulusal güvenlik ve dış politikası konusunda da görüşlerini kamu oyuna duyurmaktadır. Rusya Federasyonu Devlet Duma’sı Başkanı Boris Grızlov’un Ermenistan ziyareti zamanı bu ülkeyi Rusya’nın ileri karakolu olarak tanımlaması üzerine EUH, hükümetten Ermenistan-Rusya ilişkilerinin yeniden değerlendirilmesini talep etmiş ve Rusya’nın bu ülkede konuşlanan 102 Rus askeri üssünün Ermenistan’ın ulusal güvenliğini tehdit eden en önemli nedenler arasında gördüklerini bildirmiştir. EUH’un 14. kurultayı sonuç bildirgesinde sadece Rus askeri üslerinin statüsü değil, Ermenistan’ın Bağımsız Devletler Topluluğu Ortak Güvenlik Örgütüne üye olmasının da, Ermenistan’ın bölge ülkeler ile normal ilişkiler kurmasını ve bölgesel güvenliğin korunmasını engellediği ifade edilmiştir.
EUH’un bu tür açıklamaları Ermenistan iktidarını rahatsız etmiştir. Koçaryan yönetimi muhalefet partilerinin EUH’nun etrafında birleştikleri taktirde ciddi bir güçle karlılaşacaklarını bilmekte ve bu birleşmeye engel olmaya çalışmaktadır. Ermenistan devlet yetkilileri sık sık açıklamalar yaparak, bu ülkede çiçekler ve renkler devrimine yer olmadığını ifade etseler de bu görüşlerinden kendilerinin de emin olmadığı bilinmektedir. Bu bağlamda iktidar kendisine karşı yapılacak bir hareket zamanı güvenlik güçlerinin hükümeti destekleyip desteklemeyeceğini tartışmaktadır. Nitekim Mart 2004 yılında Ermenistan muhalefeti miting ve gösterilere başladığı zaman, Ermenistan hükümeti Rusya Dışişleri Bakanlığı ile görüşerek, muhalefetin eylemleri karşısında güvenlik güçlerinin desteğinin yetersiz kaldığı veya kesildiği taktirde 102 Rus askeri üssünün güçlerinden yararlanmak istedikleri konusunda bir dizi haberler yayınlanmıştır. EUH, Petrosyan liderliğinde olmasa da bir başka liderin öncüllüğünde aktif siyasi hayata başlayabilir. Bu süreç Türkiye tarafından ciddi şekilde takip edilmelidir. Artık Ermenistan’da siyasi gerçekleri anlayan bir kesim ortaya çıkmaktadır. Bu kesim hükümet tarafından dağıtılmadan, Türkiye temasa geçmeli ve Ermenistan demokrasisini, ihsan hakları, basın yayın özgürlüğünü eleştirmekten çekinmemelidir.
Yorumlar kapatıldı.