Devletin tepkisini çeken Azınlık Raporu, İnsan Hakları Danışma Kurulu’nu bitirme noktasına getirdi. Hükümet, kurulun kendisine bağlı olmasını istemiyor.
Avrupa Birliği’ne uyum çalışmaları kapsamında 12 Nisan 2001’de kanunla kurulan İnsan Hakları Danışma Kurulu, Başbakanlık bünyesinin dışına çıkarılıyor. Devletle sivil toplum kuruluşları arasında iletişim sağlaması, ulusal ve uluslararası alanda bir danışma organı gibi çalışması öngörülen kurulun en son kaleme aldığı “Azınlık Hakları ve Kültürel Haklar Raporu” hem devletin zirvesi hem de kamuoyunun tepkisini çekince söz konusu değişiklik gündeme geldi. Hükümet, “Türkiyeli üst kimliği altında çok kültürlü yeni bir toplum modelinin benimsenmesini” öneren raporda kendisine de ağır suçlamalarda bulunan kurulun adındaki ‘Başbakanlık’ ifadesinden rahatsız oldu. İnsan haklarıyla ilgili bir kurulun ‘tam bir sivil toplum kuruluşu gibi’ çalışması gerektiğini düşünen iktidar, konuyla ilgili kanun değişikliği çalışmalarına da başladı. Aralarında Başbakanlık ve bakanlıklar, Jandarma Genel Komutanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, AB Genel Sekreterliği, barolar ile sendikalardan da temsilcilerin bulunduğu 78 üye- li kurul, yeni düzenlemeyle birlikte ‘res-mi’ hüviyetini kaybedecek. Yeni dönemde kurulun yapısı ve işleyişinin nasıl olacağı ise henüz netleşmedi.
AK Parti iktidarı, DSP-MHP-ANAP Hükümeti tarafından oluşturulan kurulun yapısına ilk müdahaleyi göreve gelir gelmez yapmıştı. Üyelerin bir kısmının ideolojik yaklaşımlarından rahatsız olan hükümet, kurula bazı sivil toplum kuruluşlarını da dahil ederek üye sayısını artırmıştı. Bu yolla kurulu “merkeze çekmeyi” amaçlayan hükümet, başarılı olamadı. En son gündeme gelen Azınlık Raporu hem devletin zirvesinde tepkiye, hem kurul içinde kavgaya yol açınca köklü değişiklik kararı alındı. Başbakanlık bünyesinden tamamen çıkarılması için yasal çalışmalara başlandı. AK Parti değişikliği, ‘insan haklarıyla ilgili bir kurul, bağımsız bir sivil toplum kuruluşu gibi çalışmalı’ teziyle savunacak.
İnsan Hakları Danışma Kurulu, 12 Nisan 2001’de TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen kanunla oluşturulmuştu. Kurula, ‘insan haklarına ilişkin olarak ilgili devlet kuruluşları ile sivil toplum kuruluşları arasında iletişim sağlamak ve insan haklarını kapsayan ulusal ve uluslararası konularda danışma organı” görevi verilmişti.
İnsan Hakları Danışma Kurulu’nun yanı sıra Başbakanlık bünyesinde benzer işlevlerde bulunan iki ayrı yapı daha bulunuyor. 2001 yılında kabul edilen söz konusu kanun, daha önce var olan “İnsan Hakları Başkanlığı”nın görev ve sorumluluklarını yeniden düzenlemişti. Kanun, buna ek olarak ‘İnsan Hakları Üst Kurulu’nun da oluşumunu öngörüyordu. İnsan Hakları Üst Kurulu’nun görevleri ise şöyle belirlenmişti: “İnsan haklarının korunması ve geliştirilmesine yönelik idari ve kanuni düzenlemelere ilişkin çalışmalar yapmak, Başbakanlık ve bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşları için insan hakları konusunda tavsiye kararları vermek.”
Üst kurul, Başbakanlık, Adalet, İçişleri, Dışişleri, Milli Eğitim, Sağlık ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlıklarının müsteşarlarından oluşuyor. Üst kurulda, İnsan Hakları Danışma Kurulu’nun aksine sivil toplum örgütleri ve akademisyenler yer almıyor. Ancak, gerekli görüldüğü takdirde ilgili kamu kuruluşları ile özel kuruluşların temsilcileri toplantılara davet edilebiliyor. Hükümetin hazırlıklarını yürüttüğü çalışmanın İnsan Hakları Başkanlığı ve İnsan Hakları Üst Kurulu ile ilgili bir değişiklik öngörmediği öğrenildi.
İnsan Hakları Danışma Kurulu, 15 Ağustos 2001 tarihinde göreve başladı. 78 üyeli kurul, Başbakanlık ve bakanlıklar, Jandarma Genel Komutanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, AB Genel Sekreterliği, bazı sivil toplum örgütleri, barolar ve sendikalardan temsilciler ile akademisyenlerden oluşuyor.
20.11.2004
Süleyman Kurt
Ankara
Yorumlar kapatıldı.