2 Kasım’daki Amerikan başkanlık seçiminin Demokrat Parti adayı John Kerry, Ermeni lobisinin soykırım konusundaki beklentilerine darbe vurdu.
Zaman’ın sorularını cevaplandıran Kerry, ağustos ayı sonunda Ermeni lobisince dile getirilen ‘Ermeni Soykırımı Tasarısı’nı kabul edeceği’ yönündeki iddiaları yalanladı. Kerry, 1990’da Senatör Robert Dole’ün bu konudaki girişimine katkıda bulunduğunu; ancak ‘ne bu seçim öncesinde ne de son on yıl içinde tasarıyı kabul edeceğine dair bir beyanatta bulunmadığını’ vurguladı. Demokrat aday, “Türkiye, Amerika’nın en eski dostlarından biridir ve hep öyle kalacaktır.” diye konuştu. Cumhuriyetçi rakibi Başkan George Bush ile arasındaki puan farkını, ilk televizyon düellosunda kapatarak yarışa ortak olan Kerry, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne alınmasına da rakibi Bush gibi tam destek verdi. Massachusetts Senatörü John Kerry, Türkiye’nin adaylığının hem Avrupa hem de Türkiye için bir zorunluluk olduğunu da sözlerine ekledi. 28 Ağustos 2004’te, Amerikan Ulusal Ermeni Komitesi (ANCA) tarafından Massachusetts eyaletinde organize edilen “Armenstock-Kef for Kerry” adlı müzik festivalinde, Kerry tarafından gönderildiği iddia edilen bir mektup, Demokrat Kongre üyesi Barney Frank tarafından okunmuştu. Demokrat başkan adayının, sözde soykırımın doksanıncı yıldönümüne denk gelen 24 Nisan 2005 tarihinde tasarıyı kabul edeceği şu ifadelerle aktarılmıştı:
“Başkan olarak, Ermeni soykırımının inkarına karşı savaşmayı sürdüreceğim. Yönetimim, 24 Nisan 2005’i, bu vahşetin 90’ıncı yıldönümü olarak tanıyacaktır ve insanlığa karşı bu suçun, gelecek soykırımları önlemesinde kullanılması için çalışacaktır. Soykırımı sona erdirme yönündeki ahlaki sorumlulukta uzlaşma olamaz.”
Partisinin 2 Ekim’de Washington’da düzenlenen komite toplantısına katılan Kerry’ye, ‘Ermeni soykırımı tasarısını kabul edeceği ifadelerinin, Türk toplumu ve Türk kökenli seçmenlerini üzdüğünü söylediğimizde’ duraksadı ve bunu ne zaman söylediğini sordu. “Geçen ay.” dediğimizde Kerry bunu kesinlikle yalanlayarak, “Son on yılda böyle bir şey söylemedim.” dedi.
Kerry de Bush gibi AB üyeliğine tam destek verdi
Türkiye hakkında övücü ifadeler kullanan Kerry, başkan seçildiği takdirde iki ülke arasındaki dostluğun aynen süreceğini, Türkiye’nin AB’ye alınmasını desteklemek bir yana bunun hem Avrupa hem de Türkiye için bir zorunluluk olduğunu kaydetti. Kerry ile birlikte toplantıya katılan eşi Teresa da konuşmaya katılarak, Türkiye’nin ziyaret etmek istediği ilk ülkelerden biri olduğunu söyledi.
Kerry’ye istinat edilen mektupta, demokrat adayın, sözde soykırımı tanıma taahhüdüne ilaveten, 1915-1923 arasında Osmanlı İmparatorluğu’nu yönetenlerin, 1,5 milyon Ermeni kadın, erkek ve çocuğu ya öldürdüğü ya da sistemli bir etnik yok etme politikası kapsamında göçe zorladığını ifade ettiği, bu kapsamda Ermeni soykırımının daha geniş biçimde tanınması için yaptığı girişimlerden dolayı kendisi ile gurur duyduğunu yazdığı da yer alıyordu. Mektup, Türk medyasında da genişçe yer bulmuş, gerek Türkiye gerekse Amerika’daki Türk toplumu tarafından tepki ve endişeyle karşılanmıştı. Türk toplumu, diğer başkan adaylarının daha önce yaptığı gibi, Kerry’nin de oy yatırımı yaptığını düşünmüştü. Başkan Bush’un selefi Clinton dahil, I. Dünya Savaşı sırasında başkan olan Wilson’dan beri Ermenilere bu yönde söz vermeyen başkan adayı neredeyse kalmamıştı. Ancak, başkanlardan hiçbiri bu konuda verdiği sözü yerine getirmeyerek Ermenileri hayal kırıklığına uğratmıştı. Clinton döneminde Amerikan Kongresi tarafından kabul edilen sözde soykırım tasarısı, Türkiye ile ilişkiler göz önüne alınarak son dakikada geri çekilmişti.
Mektubun üç versiyonu var
Birkaç Ermeni kuruluşunun web sitesi ile Ermeni ve Türk basını dışında hiçbir yerde bahsedilmeyen Kerry’ nin söz konusu mektubunun, Ermeni seçmenlere resmi olarak gönderildiği iddia ediliyor. Ancak mektuba ait hiçbir kayıt ne John Kerry ne de yardımcısı John Edwards’ın resmi sitelerinde yer almıyor. Aynı mektuba, Kerry ve Edwards’ın yazılı ve sözlü seçim kayıtlarında da yer verilmemiş. Ulusal ya da bölgesel hiçbir Amerikan medya organında da bu mektuba ya da mektuptaki iddialara rastlamak mümkün değildi.
Ermeni kaynaklarında, Kerry’ye ait olduğu iddia edilen üç ayrı mektup metninin bulunması da olaya farklı bir boyut katıyor. Bunlardan ANCA’nın resmi sitesinde yer alan en kısa metinde; davet için teşekkür, Ermeni toplumu için gayretler, Ermeni kökenli Amerikalıların Amerika’ya hizmetlerinden bahsediliyor ve yıldönümü kutlaması ile mektup bitiyordu. Kerry’yi destekleyen Ermeniler tarafından hazırlanan ‘armeniansforkerry.com’ adlı sitede yayınlanan ve daha uzun olan mektupta ise Osmanlıların 1,5 milyon Ermeni’yi öldürdüğü ya da sürdüğü, Ermenilerin bu trajediyi dünyaya duyurmasının önemi, kendisinin bu yöndeki gayretleri, Karabağ üzerindeki blokajın kaldırılması gerektiği ve ocak ayında Bush’a bu yönde baskı yapıldığından bahseden mektup, hükümet ile halkın bu trajediyi resmen kabul etmesi gerektiğini ifade ederek sona eriyordu. “Kerry-Edwards A Stronger America” (Daha güçlü bir Amerika) logosuyla resmi bir yazı hüviyetinde olan en uzun mektupta ise ‘Festivale katılamamasından dolayı özür, ANCA’ya ve Ermenilere katkılarından dolayı teşekkür, Massachusetts senatörü olarak Ermenileri temsil etmesinden dolayı duyduğu gurur, başkan seçilmesi halinde bütün Amerikalıları da temsil edeceği ümidi, Ermeniler için gayretleri ve Ermenilerin bu seçimde kendisini desteklemesinden duyduğu memnuniyet yer alıyor. Mektup, diğer iki metinde yer almayan “Ermeni Soykırımı Tasarısı’nı 24 Nisan 2005’te tanıyacağı ifadesi” ile son buluyor. Ancak mektubun altında Kerry’nin değil imzası adı dahi bulunmuyor. Muhteva benzerliğine rağmen ifadelerdeki farklılıklar mektupların sahte olabileceği şüphesi uyandırıyor.
Sayıları az, etkileri büyük
Mektup festivale katılanlar kadar, Amerika’daki Ermeni toplumunda yankı bulmuştu. Ermeni kökenli Amerikalıların nüfusunun yaklaşık bir milyon olduğu tahmin ediliyor; ancak belli bölgelerde yoğunlaşmış olmaları ve sıkı birliktelikleri etkin bir lobi gücü oluşturuyor. Massachusetts ve Kaliforniya gibi birkaç eyalette ‘Küçük Ermenistan’ diye adlandırılan bazı bölgeler bulunuyor. Bu bölgelerden aday olanların Ermeni seçmenleri hesaba katmaması mümkün değil. Amerikan Ermenileri, güç ve eylemlerini abartılı yansıtmalarıyla da dikkat çekiyor. Örneğin, New Jersey’de Türklerin de bulunduğu Demokrat Partisi gönüllülerince yürütülen bir kampanya “armeniansforkerry” adlı sitede Ermenilerin programı gibi gösterildi. ABD’de yaşayan Ermeniler, diğer Ermenilere nazaran soykırımı iddiasının peşinde daha fazla koşmalarıyla dikkat çekiyor.
İkinci randevu öncesi Bush’a ‘kitle imha silahı’ darbesi
ABD’de 2 Kasım’da yapılacak başkanlık seçimi öncesinde Demokrat rakibi John Kerry ile televizyon düellolarının ikincisine bugün çıkacak olan Başkan George Bush, Irak İnceleme Grubu tarafından hazırlanan kitle imha silahı (KİS) raporuyla zora girdi. Bin 200 uzmanın hazırladığı raporda, Saddam yönetiminin Irak Savaşı’nın başladığı dönemde iddia edilenin aksine kitle imha silahlarına sahip olmadığını açıklamıştı. Savaşın en önemli sebebi olarak gösterilen KİS bulunmadığının belirtilmesinin, halen işgali savunan Bush’u iyice zora sokacağı kaydediliyor. Bush, rapora rağmen dün Irak’ın işgal edilmesini bir kez daha savundu. Bush ile Kerry arasındaki ikinci canlı televizyon tartışması, bugün Missouri’de olacak. Dün yayınlanan bir ankete göre Bush’a yüzde 46, Kerry’ye ise yüzde 44 oranında destek var. Bu arada Başkan Yardımcısı Dick Cheney, Kerry’nin Yardımcı adayı John Edwards ile kapıştığı programda yanlışlıkla, Bush karşıtı yayın yapan bir internet sitesini tavsiye etti.
Dış Haberler Servisi
08.10.2004
Mustafa Sungur
Washington
Yorumlar kapatıldı.