Mehmet Gündem / İstanbul
Patrik Bartholomeos ile Ataköy Marina’da buluştuk. Tekneyle adaya çıktık. Heybeliada Ruhban Okulu “Ümit Tepesi”nde. Burada manastır ve okul iç içe. Patrik’le, önce bahçeyi sonra da okulu gezdik. Okulda 7 yıl öğrenci, 4 yıl idareci olan Patrik, “O hatıralar, hayatımın sonuna kadar bana refakat edecek” diyor ve okulun talebelerle dolacağı günleri hayal ediyor. Okul, büyüleyici bir güzelliğin içinde. Şimdi dut zamanı. Bir ay sonra incir. Bir de hayvanlar var: Tavus kuşu, koyun, keçi, sıpa, kedi köpek. Buradaki her şeyle dostluk kuran Patrik, “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir” yazılı Atatürk büstünü göstererek, “Kapalı okulda ilim nasıl olur? Bu tezat teşkil etmez mi?” diyor.
Hükümet Ruhban Okulu için sıcak mesajlar verdi.
Fakat elle tutulur bir sonuç istiyoruz. Aralık öncesi bu iş halledilmeli.
Okul açılırsa, laikliğe ve kıyafet kanununa aykırı bir durum oluşmayacak mı?
1844’ten 71’e kadar, Allah’a şükür kusurumuz olmadı. Okul açıldığında, hocalar ve talebeler, cübbe ve dini kıyafetleri sadece kilisede dua ederken giyecek. Kilise dışında hem hocalar hem de talebeler eskiden olduğu gibi ceketli, kravatlı olacaklar.
1971’de İstanbul’da 35 bin Rum varken okulda da 70 öğrenci vardı. Bugün 3 bin Rum var.
1964’e kadar yurtdışından öğrenci alıyorduk. Şimdi de öyle olacak. 1971’e kadar talebelerimizin çoğunluğu yurtdışından geliyordu. 1961’de 13 kişi mezun olduk, bir ben Türkiyeli idim.
Türk devletinden onay alacak mısınız?
Talebe alırken İstanbul Emniyeti onay verecek, sabıkalı addedilen kimselere zaten devletçe izin verilmeyecek. Devletin denetiminde çalışacağız. Buna itirazımız yok. Çünkü çabalarımızın siyasi bir niteliği yok.
Yeni Makarios’lar mı yetişecek?
Makarios okulumuzun öğrencisi değildi, okulumuza da hiç gelmedi. Atina İlahiyat Fakültesi’nde, sonra da Boston’da okudu. Bizimle alakası yok..
Okul kapalı ama bakanlık idareci atıyor?
1971’den sonra lise bölümünü kapatmak istedik. İstanbul’da Rum liseleri var. Bize asıl lazım olan ruhban okulu. Devlet liseyi kapatmak istemedi, hâlâ açık sayıyor ve idareci atıyor. Önceki idareciler erkekti. Şimdi ilk defa bir hanım atandı, Tedrisat yok, ama her gün geliyor..
Bush’un, Erdoğan’a okulu sorması, dış baskı olarak yorumlandı. Bush’tan talebiniz oldu mu?
Bush, ricamız üzerine değil, din özgürlüğü açısından dile getirdi. Baskı yapmadı, ricada bulundu. ABD ve AB din özgürlü ve azınlık haklarına büyük ehemmiyet veriyorlar. AB, ilerleme raporuna bu konunun olumlu yansımasını istiyor.
‘İkinci Vatikan olmak istemeyiz’
En şaşırtıcı dostluğunuz Fethullah Gülen’le.
Din adamları müminlerine iyi timsal olmalı. Bu açıdan benim sayın Fethullah Gülen’le tanışmam ve o zamandan beri samimi bir dostluk içinde olmamız çok güzel ve çok doğaldır. Hâlâ görüşüyor, zaman zaman hediyeleşiyoruz ve bayramlarda mektuplaşıyoruz.
Ruhban Okulu’nun kapalı olması Ekümenik sıfatınızı nasıl etkiliyor?
İstanbul Patriği’nin Ekümenik sıfatı bunlardan bağımsızdır ve etkilenmez. Bu 6. asırdan beri süregelen bir unvandır. Dünya bunu kabul ediyor. Şahsımın değil, Patrikliğin unvanıdır. “İkinci bir Vatikan kurmak istiyor” diyenler oldu. Sarih olarak belirtiyorum; Türk devleti bunu bize teklif etse dahi hiç düşünmeden reddederiz. Ne ikinci bir Vatikan olabiliriz, ne de olmak isteriz. Patrikhanenin civarında bir iki ev aldık, “Topraklarını genişletiyor” dediler. O evlerde çalışanlarımız oturuyor. Ayasofya, Sultanahmet civarında güya ev almışız. Tek bir evimiz yok oralarda.
Ayasofya’ya gidiyor musunuz?
Eskiden çok gittim. Şimdi işim yok, vaktim de yok.
‘Yetimhane için AİHM’ye gideriz’
Yunan Başbakanı Karamanlis, Erdoğan’ın kızının nikâh şahidi oldu. Bu ilişki patrikhaneyi nasıl etkiliyor?
Patrikhane’nin durumu Türkiye ile Yunanistan ya da Kıbrıs arasındaki ilişkilere göre belirlenemez. Biz Türkiye’nin vatandaşlarıyız, bu toprakların parçasıyız, ölülerimiz de burada. Kimseye “Başka yere gidin” deme hakkını tanımayız. Kıbrıs’ta olanlardan niye bizi sorumlu tuttular? 6 – 7 Eylül olaylarını zamanın hükümeti tertip etmişti. Yok yere bedel ödedik. Şimdi de Eski Rum Yetimhanesi’ni elimizden almak istiyor devlet. Dosya Yargıtay’da. Kaybedersek AİHM’ye gideceğiz.
Teziç: Okul açılmalı
ANKARA Milliyet
YÖK Başkanı Erdoğan Teziç, Türkiye’de 2 bin Rum olduğunu belirterek, Ruhban Okulu’nun açılması gerektiğini söyledi. Teziç, okulun kanun değişikliği olmadan da Bakanlar Kurulu kararıyla açılabileceğini belirterek, “Hükümet, Batı Trakya’da Yunan hükümetinin üzerine düşen sorumlulukları yerine getirdiğini Türk halkına açıkladıktan sonra okulu açmalıdır” dedi.
Fener Rum Patriği Bartholomeos’un okulun Aya Yorgi Vakfı’na bağlı ve MEB denetiminde açılması formülüne sıcak baktığını kaydeden Teziç, şöyle konuştu: “Yunan hükümetinin, Batı Trakya’daki okullara yardım yapması ve gelecek yardımların engellenmemesi durumunda Ruhban Okulu açılabilir. Batı Trakya’daki okullara öğretmen, kitap, yardımı yapıldıktan sonra mesele kalmıyor.”
Yorumlar kapatıldı.