Ankara
AA
25 Ocak 2004— Söz konusu yayın kuruluşları, yayın yapmak istedikleri dil veya lehçeyi, bu dil ve lehçede yayınlanacak program türlerini, bu programların günlük yayın akışı içindeki yerleşimini, aylık ve yıllık yayın planlarını belirleyen kuruluşun yönetim kurulu kararı; münhasıran bu yayınlarla ilgili denetleme kurulu, sorumlu müdür, haber biriminde çalışanlar ve spikerlerin ilgili kanun ve yönetmeliklerde aranılan vasıfları taşıdıklarına dair belge ve taahhütnamenin kuruluşun tüzel kişiliğini temsile yetkili kişi tarafından noter huzurunda imzalanmış örneği ile üst kurula başvuracaklar.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nca (RTÜK) hazırlanan “Türk Vatandaşlarının Günlük Yaşamlarında Geleneksel Olarak Kullandıkları Farklı Dil ve Lehçelerde Yapılacak Radyo ve Televizyon Yayınları Hakkında Yönetmelik”, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
“Yayınların Dili” başlığı altında yayınların Türkçe yapılmasını esasa bağlayan yönetmelikte, yayınlarda Türkçe’nin özellikleri ve kuralları bozulmadan konuşma dili olarak kullanılması, çağdaş kültür, eğitim ve bilim dili olarak gelişmesinin sağlanması gerektiği vurgulanıyor.
Yönetmeliğe göre, münhasıran Türkçe’den başka bir dil ve lehçede yayın yapılamayacak. Ancak yönetmelik çerçevesinde, Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerde de yayın yapılabilecek.
KAMU VE ÖZEL ULUSAL RADYO VE TV’LER YAPABİLECEK
Yönetmeliğe göre “kamu ve özel ulusal radyo ve televizyon kuruluşları”, Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerde RTÜK’ten izin almak suretiyle yönetmelik doğrultusunda yayın yapabilecekler.
Bu dil ve lehçelerde sadece yetişkinler için haber, müzik ve geleneksel kültürün tanıtımına yönelik yayınlar yapılabilecek. Bu dil ve lehçelerin öğretilmesine yönelik yayın yapılamayacak. Bu dil ve lehçelerdeki yeniden iletim konusu yayınları da dahil olmak üzere, radyolar günde 60 dakikayı aşmamak üzere haftada toplam 5 saat, televizyonlar ise günde 45 dakikayı aşmamak üzere haftada toplam 4 saat yayın yapabilecekler.
Ayrıca yeniden iletim konusu yayınlar da dahil olmak üzere, televizyon kuruluşları bu yayınlarını içerik ve süre açısından bire bir olmak kaydıyla Türkçe alt yazıyla vermekle veya hemen akabinde Türkçe tercümesini yayınlamakla, radyo kuruluşları ise programın ardından Türkçe tercümesini yayınlamakla yükümlü olacaklar.
BAŞVURU BELGELERİ
Söz konusu yayın kuruluşları, yayın yapmak istedikleri dil veya lehçeyi, bu dil ve lehçede yayınlanacak program türlerini, bu programların günlük yayın akışı içindeki yerleşimini, aylık ve yıllık yayın planlarını belirleyen kuruluşun yönetim kurulu kararı; münhasıran bu yayınlarla ilgili denetleme kurulu, sorumlu müdür, haber biriminde çalışanlar ve spikerlerin ilgili kanun ve yönetmeliklerde aranılan vasıfları taşıdıklarına dair belge ve taahhütnamenin kuruluşun tüzel kişiliğini temsile yetkili kişi tarafından noter huzurunda imzalanmış örneği ile üst kurula başvuracaklar.
DEĞERLENDİRME VE İZİN
Yönetmeliğe göre, RTÜK söz konusu yayınları yapmak isteyen yayın kuruluşlarının başvurularındaki bilgi ve belgeleri inceleyerek, yönetmelik hükümlerini yerine getiren kuruluşlara yayın izni verecek. Yayın kuruluşlarının başvurusunun Üst Kurulca reddi kararlarına karşı yargı yolu açık olacak.
Türkçe yayın yapan yayın kuruluşlarının günlük, aylık ve yıllık yayın planları göz önüne alındığında süreklilik arz etmeyen münferit , müzik eserlerinin yayınları ve sinema filmlerine yer verilmesi bu izin kapsamı dışında değerlendirilecek.
Söz konusu yayınlar için izin alan kuruluşlar, yayınlarını, “hukukun üstünlüğüne, Anayasa’nın genel ilkelerine, temel hak ve özgürlüklere, milli güvenliğe, genel ahlaka, Cumhuriyet’in Anayasada belirtilen temel niteliklerine, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, 3984 Sayını RTÜK Kanunu ve bu kanuna dayanılarak çıkartılan yönetmeliklerle düzenlenen esas ve ilkelere, üst kurulun öngördüğü yükümlülüklere izin şartları ve taahhütlerine uygun olarak kamu hizmeti anlayışı çerçevesinde” yapmakla yükümlü olacaklar.
Öte yandan yayın kuruluşları, farklı dil ve lehçelerde yaptıkları yayın süresince stüdyo düzeni, mevcut logo, ses efekti ve tanıtıcı ses işaretleri dışında simgelere yer veremeyecek. Gerektiği takdirde, sadece Türkiye Cumhuriyeti’nin simgesi niteliğindeki görüntü ve işaretler kullanılabilecek.
MÜEYYİDELER
Kanundaki esaslara, yayın ilkelerine ve üst kurulca öngörülen yükümlülüklere aykırı yayın yapan kuruluşlar, 3984 Sayılı RTÜK Kanunu’nun 33. maddesi hükmü uyarınca cezalandırılacak. RTÜK’ün izni olmadan Türkçe’den başka bir dil ve lehçede yayın yapan kuruluşlara da 3984’ün Ek-2 maddesi hükmü uyarınca izinsiz yayın müeyyidesi uygulanacak. Ayrıca yayın kuruluşlarına uygulanacak müeyyidelere karşı da yargı yolu açık olacak.
İZLEYİCİ-DİNLEYİCİ PROFİLİ
Yönetmelikteki geçici maddede, Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerdeki yayınların “izleyici-dinleyici profili belirleninceye kadar sadece kamu ve özel ulusal yayın kuruluşları tarafından yapılabileceği” de hükme bağlandı.
Düzenlemeye göre, üst kurul, ülke çapındaki talepler yanında, gerekli araştırmalar yaptırarak izleyici-dinleyici profilini çıkaracak. Yönetmelikle ayrıca, 2002 yılında yayınlanan “Radyo ve Televizyon Yayınlarının Dili Hakkında Yönetmelik” de yürürlükten kaldırıldı.
Yorumlar kapatıldı.