“Irak her petrolcü için bir cennet” diyen Gülbekyan, Portekiz, Fransa ve Ermenistan pasaportuyla tam bir dünya vatandaşı. FOTOĞRAF: AP
AP – LONDRA – Dünyanın ikinci büyük petrol üretici ülkesi olan Irak, savaş sonrası, tıpkı geçen yüzyıldaki gibi yabancı yatırımcılar için yeni bir ‘Petrole hücum’ dönemine sahne oluyor. Bu yatırımcılardan biri de Irak henüz Osmanlı İmparatorluğu’nun parçasıyken petrol sektörüne ilk girenlerden Ermeni asıllı mühendis Kaluste Gülbenkyan’ın torunu Mikael Gülbenkyan…
Gülbenkyan, ülke petrollerini ilk kez çıkaran Irak Petrol Şirketi’nin (IPC) kurucusu büyük amcası gibi Irak macerasına hazırlanıyor. Günümüzün ‘Yedi Kızkardeşler’ diye anılan petrol devi şirketlerinin içinden çıktığı IPC, geçen yüzyıl başında ülkenin ham petrolünü dünyaya pompalarken, Kaluste Gülbenkyan’ın yüzde 5’lik hissesi varmış. Bir yüzyıl sonra Kanada’nın Alberta kentinde üslü Heritage petrol şirketinin başkanı olan torun Gülbenkyan, Irak’ı gelecek ay ziyaret edip ‘fırsat penceresini aralayacak’. Gülbenkyan, “Petrolde ilginç bir şeyler kurup geliştirmek istiyorum. Çünkü Irak her petrolcü için cennet” diyor. Dört yıl önce halka açılan Heritage, Afrika ve Ortadoğu’da çalışan bir petrol arama firması. 49 yaşındaki Gülbenkyan, ailenin petrol işiyle meşgul tek üyesi. Bir dünya vatandaşı olan Gülbenkyan’ın, Portekiz, Fransa ve Ermenistan pasaportu var.
Dede Gülbenkyan’ın IPC’sinin başarısı, Kaluste Gülbenkyan’ın ortaklarının global hırslarını kamçılarken, dev firmaları BP, Royal Dutch-Shell grubu, Fransız devi Total ve Exxon-Mobil gibi şirketlerin doğuşunu sağlamış. Irak hükümeti IPC’nin petrol varlığını 1972’de millileştirirken, kartelin de yasal hakkı kalmamış.
Tarihin tekerrürü
Dede Gülbenkyan, şirketi 1911’de kurarken, Alman Deutche Bank hissedarmış. Ancak 1. Dünya Savaşı sonrası müttefikler Almanları ortaklıktan atıp Fransızları almış. Fransızların Total şirketi böyle kurulmuş. İşin ilginç yanı, şimdi Irak’tan dışlanan Fransa’nın o dönem Britanya ile birlikte ABD’yi Irak’tan uzak tutmaya çalışması. Ancak artık Irak’ın denetimini ele geçiren ABD, petrolü satabilmek için BM’yi yaptırımları kaldırmaya ikna etmeye çalışıyor. Karşısında ise Saddam döneminde Total’in çeşitli anlaşmalar imzaladığı Fransa var.
Yorumlar kapatıldı.