Sonuç bildirisinde, terörün barışı tehdit ettiği belirtilerek, sorunların uluslararası hukuk ilkeleri temelinde çözümlenmesi gerektiği vurgulandı.
11 üye ülke devlet başkanı ve hükümet temsilcisinin katılımıyla İstanbul’da gerçekleştirlen Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) Olağanüstü Zirve Toplantısı’nda teröre karşı ortak mücadele edilmesi kararlaştırıldı. Toplantının sonuç bildirisinde, terörün barış ve güvenliği tehlikeye düşürdüğü belirtilerek, ‘Temel insan hakları ve özgürlüklerinin yer aldığı mevcut düzenlemelere uygun olmak kaydıyla terörizm ve onunla bağlantılı yasadışı etkinliklere karşı gerekli tüm adımları atmaya yönelik kararlılığımızı bir kez daha vurguluyoruz.’ denildi. Örgütün bölgesel bir güç olma yolunda ilerlediği vurgulanan sonuç bildirisinde ‘Dinamik ve ümit vaat eden KEİ’nin gelecekteki başarısı için geri dönülmez siyasi desteğimizi güçlü bir şekilde beyan ediyoruz.’ görüşü de dile getirildi.
10 yıl önce İstanbul’da ‘Boğaziçi Şartı’yla kurulan KEİ’ye Türkiye’nin yanısıra Rusya, Yunanistan, Ukrayna, Romanya, Bulgaristan, Arnavutluk, Azerbaycan, Gürcistan, Moldova ve Ermenistan üye bulunuyor.
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, zirve sırasında yaptığı konuşmada Balkanlardaki diğer ülkelerin de örgüte üye olmaları gerektiği fikrini dile getirdi. Türkiye özellikle Bosna–Hersek, Makedonya ve Hırvatistan gibi ülkelerin üyeliğini destekliyor.
Sonuç bildisinde, bölgedeki anlaşmazlık veya çatışmaların işbirliğini engelleyeceği için, sorunların uluslararası hukuk ilkeleri ve normları temelinde çözümlenmesi gerektiği vurgulandı.
Özellikle Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki Dağlık Karabağ sorunu ile Gürcistan’daki istikrarsızlık örgüt içi istikrarı tehdit eden en büyük sorun olarak görülüyor.
KEİ Genel Sekreteri Valeri Çeçelasvili tarafından okunan bildiride, geçen 10 yılda KEİ’nin güven, anlayış ve işbirliği forumu olarak değerini kanıtladığı, KEİ’nin, üye devletlerde demokrasi, pazar ekonomisi ve açık toplumu destekleyen politikaların kayda değer bir şekilde gelişmesini teşvik ettiği ifade edildi.
‘Avrasya’nın tam merkezindeki konumuyla pekişen küresel jeostratejik önemi, Karadeniz Bölgesi’ne büyük yararlar sağlama imkanına sahiptir.’ denilen sonuç bildisinde, ‘Yeni karşılıklı etkileşim alanlarına ulaşmanın ve mevcut olanlar içinde işbirliğini derinleştirmenin güvenilir bir yolu olarak KEİ sürecini daha da fazla desteklemek yolundaki yükümlülüğümüzü pekiştirmekteyiz.’ şeklindeki görüşlere yer verildi.
Bildiride, KEİ’nin değişik inanç ve kültürlere sahip devletler arasında işbirliği için bir kanıt ve örnek oluşturabileceği vurgulandı. Zirvenin açılış konuşmasını yapan Cumhurbaşkanı Sezer ise KEİ örgütünün doğal sınırlarına ulaşmasının zamanının geldiğini bildirdi. Bu genişlemenin, örgütün kuruluş amaçlarına uygun olduğunu düşündüğünü ifade eden Sezer, Türkiye’nin KEİ örgütünün genişlemesi ele alınırken hiçbir Balkan ülkesine karşı ayrımcılık yapılmaması ve önyargılı davranılmaması gerektiğine inandığını söyledi.
Stratejik bir bölge
KEİ bölgesinin, Batı Avrupa’dan Çin’in batı sınırlarına kadar uzanan ve yüzyılın önemli ekonomik atılımlarının gerçekleşmesi beklenen Avrasya’nın merkezinde yer aldığına işaret eden Sezer, ‘KEİ örgütünün bu stratejik konumunu ve üstünlüğünü en iyi biçimde değerlendirerek, üye ülke halklarının refah düzeyinin yükseltilmesine katkıda bulunması, en doğal beklentimizdir.’ dedi.
Arnavutluk Cumhurbaşkanı Recep Meydani, bölgede büyük bir enerji ve su potansiyeli bulunduğuna işaret ederek, bu potansiyelin bütün ülkelerin yararı için kullanılacağını belirtti.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev de, Azeri ana üretim petrolünü Batı pazarlarına taşıyacak Bakü–Tiflis–Ceyhan (BTC) boru hattı projesinin hayata geçirilmesi sürecinde son aşamaya gelindiğini, Bakü–Tiflis–Erzurum doğalgaz boru hattı projesinin de, çok kısa süre içinde gerçeğe dönüşeceğini ifade etti. Aliyev, Dağlık Karabağ konusunda ise soruna adil çözüm bulunmadıkça geri adım atmayacaklarını vurguladı.
Romanya Cumhurbaşkanı Ion Iliescu, KEİ’nin Hazar kaynaklarıyla AB ile global bir entegrasyon prosesine girebileceğini söylerken, Moldova Devlet Başkanı Vladimir Voronin de, KEİ’nin sadece ekonomik bir yapılanma olmadığını, bölgede kültürel ve sosyal konuları da değerlendirdiğini söyledi.
Bulgaristan Cumhurbaşkanı Georgi Parvanov, Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) ve Avrupa Birliği (AB) arasındaki işbirliği ve anlaşmaların, Avrupa’nın ekonomik ve kültürel şekilde birleşmesine katkıda bulunacağını söyledi.
Rusya’ya Abhazya sitemi
Güney Kafkasya’daki olayların kendilerini tedirgin ettiğini anlatan Gürcistan Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze ise, Rusya’ya olan kırgınlığını ifade ederken, ‘Kırgınlığımızın sebebi Abhazya. Rusya Çeçenistan’a güneyden taarruz edebilmek için bizden topraklarımızı kullanmak istedi. Biz de bu ricaya ‘hayır’ dememizden dolayı Rusya’nın bu tavrı ile karşılaştık.’ değerlendirmesini yaptı.
Ukrayna Devlet Başkanı Leonid D. Kuchma, günümüzde Karadeniz’in bir nokta rolü oynadığını vurgulayarak, ‘İstikrar ve barışın Karadeniz havzasında hakim olması ve bunun sağlanması gerekiyor.’ dedi. Federasyonu Başbakan Yardımcısı Vlentina Matvienko da, özellikle Rusya ile Türkiye arasında dinamik ilişkiler bulunduğunu ve bunların çeşitli düzeyde adım adım geliştiğini söyledi. Türk Milli Takımı’na Dünya Kupası’nda başarılar da dileyen Matvienko, ‘Dünya Kupası’nda Türkiye’yi faal olarak destekliyoruz.’ dedi.
Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgo Papandreu, ‘KEİ ile AB ilişkilerinin bütün KEİ ülkelerinin AB’ye dahil olmasıyla sonuçlanmasını ve bunun gerçekleşmesini umuyorum.’ dedi.
Ermenistan Dışişleri Bakanı Vartan Oskanyan, Karadeniz’in refah sağlayan bir potansiyele sahip bulunduğunu belirterek, ‘Birlikte bu bölgeyi günümüzde küreselleşen manzara içinde etkili ve aktif bir bölge haline getirebiliriz.’ şeklinde konuştu.
Turhan Bozkurt, Enes Cansever / İstanbul
Yorumlar kapatıldı.